Thailand & watersnood: “the never ending story”

Bangkok in 2011 (Wutthichai / Shutterstock.com)

Bij het zien van de ellende die de watersnood de laatste dagen in Wallonië en het stroomgebied van de Maas heeft aangericht vergeten we al snel dat overstromingen vrijwel jaarlijks voor de nodige problemen zorgen in Thailand. Sterker nog, vroeger maakten ze onlosmakelijk deel uit van het ecosysteem in het stroomgebied van grote rivieren zoals de Mekong, de Chao Phraya, Ping of Mun.

In de vlakten van Midden Thailand rekende men op de overstromingen van de Chao Phraya en diens zijrivieren om de rijstvelden te irrigeren en zo het volk te voeden. Ze behoorden als het ware – net als het onvermijdelijke regenseizoen –  tot het telkens weer terugkerende ritme van het jaar.

In de laatste helft van de negentiende en zeker in twintigste eeuw was er echter geregeld sprake van erg grote overstromingen waarvan de volumes met gemak de ‘normale’, te verwachten watermassa’s overstegen. In 1938 bijvoorbeeld stond heel Bangkok ruim een halve meter onder water. De meeste toeristen vergeten gemakkelijk dat de grondmassa van de Thaise hoofdstad op het laagste punt minder dan 50 cm. boven de zeespiegel uitsteekt, terwijl de hoogste geografische punten op amper twee meter boven de zeespiegel terug te vinden zijn. In 1983 werden niet minder dan 42 provincies tegelijkertijd getroffen en werden tienduizenden gezinnen dakloos. In 1995 was het opnieuw raak in de Thaise hoofdstad waarbij onder meer de verkeersinfrastructuur het zwaar te verduren kreeg.

Tussen 10 oktober en 19 november 2010 werden Thailand en Maleisië getroffen door een reeks van zogenaamde ‘flash floods’ die, in combinatie met de cycloon Jai, een spoor van vernieling trokken. In Thailand werden naar schatting 7 miljoen personen, verspreid levend over 38 provincies, rechtstreeks getroffen door het wassende water. De overstromingen kostten er het leven aan 232 personen.  De materiële schade werd op minstens anderhalf miljard US-dollar geschat. Niet voor niets verklaarde toenmalig premier Abhisit Vejjajiva dat dit “een van de ergste natuurrampen was geweest die het land ooit hadden getroffen”.

Dit was echter nog klein bier met de waterellende die het volgende jaar het Land van de Glimlach trof. 2011 bleek een écht rampjaar met de grootste watersnood uit de recente geschiedenis van het land. Het begon onverwacht op het einde van maart 2011 in de zuidelijke provincies. Onverwacht, want maart valt, normaal gesproken, nog binnen het droge seizoen.  De ongemeen zware regenval zorgde voor ernstige problemen in 50 provincies. Op amper enkele dagen kwamen 160.000 hectaren land onder water te staan en verloren minstens 53 personen het leven. De toestand was zo ernstig dat meer dan 5.000 moesten worden geëvacueerd en in verschillende provincies de noodtoestand werd uitgeroepen. De aangerichte schade werd op minstens een half miljard US-dollar geschat.

Deze overstromingen waren echter nog maar de prelude van wat er zich tussen 25 juli 2011 en 16 januari 2012 in het grootste deel van het land afspeelde. De overstromingen die eind juli begonnen werden nog aangewakkerd door de tropische storm Nock-Ten. De nauwelijks in goede banen te leiden watermassa verspreidde zich snel door de provincies in het noorden, noordoosten en midden van Thailand langs de stroomgebieden van de Mekong en Chao Phraya. In oktober bereikte het water de monding van de Chao Phraya en overstroomde delen van Bangkok. In sommige gebieden hielden de overstromingen tot medio januari 2012 aan, waarbij in totaal 815 doden vielen (waarvan drie vermist) en 13,6 miljoen mensen werden op één of andere wijze getroffen. Vijfenzestig van de 76 provincies van Thailand werden uitgeroepen tot rampgebieden voor overstromingen en meer dan 20.000 vierkante kilometer landbouwgrond werd zwaar beschadigd.

Ubon Ratchathani in 2019 (narongpon chaibot / Shutterstock.com)

Het was de grootste watersnoodramp in de recente Thaise geschiedenis. De Wereldbank ging er van uit dat de economische schade en verliezen als gevolg van overstromingen op het astronomische bedrag van 46,5 miljard US-dollar mocht worden geschat. Door dit enorme schadebedrag werden de Thaise overstromingen van 2011 gecatalogeerd bij de duurste natuurrampen die de wereld in de laatste eeuw hadden getroffen. De Thaise overstromingen eindigden, qua schaalgrootte van de geschatte schade, na de Tōhoku-aardbeving en tsunami in 2011 in Japan, de Grote Hanshin-aardbeving in 1995, de tsunami in de Indische Oceaan in 2004 en de orkaan Katrina in 2005.

Uit tal van rapporten blijkt dat de ramp van 2011 zich wellicht binnenkort opnieuw en zelfs op een nog grotere schaal kan voordoen indien Thailand geen drastische stappen onderneemt om de watermassa’s zoveel mogelijk te controleren. Maar blijkbaar ontbreken niet alleen de financiële middelen hiervoor maar ook de wil. De meest recente overstromingen werden in december 2020 en januari 2021 geregistreerd waarbij vooral de provincies Songkhla, Yala, Narathiwat en Pattani getroffen werden. Het kolkende water en modderstromen kostten in die periode het leven aan minstens 30 personen en meer dan 50.000 gezinnen werden getroffen.

Viphawadee Road in Bangkok op 5 november 2011 (Old box studio / Shutterstock.com)

Om deze ‘Never Ending Story’ af te sluiten nog dit: Eén van de meest bedreigde gebieden is en blijft Bangkok. De zeespiegel stijgt in Thailand elk jaar met vier mm. Deze stijgende zeespiegel stuwt steeds meer water de Chao Phraya-rivier in. Om de stijgende zeespiegel tegen te gaan, werden in 2015 plannen gemaakt voor een dam die zich van Chonburi tot Hua Hin zou moeten uitstrekken. Een megaproject met een prijskaartje van zegge en schrijve 500 miljard baht maar waarrond het intussen oorverdovend stil is geworden. De drie meter hoge dijken die vandaag de Chao Phraya insluiten, verzakken, net als de rest van de stad. In het verleden zakten sommige delen van Bangkok wel drie centimeter per jaar door overmatige grondwaterwinning. Dit is de belangrijkste reden waarom in 1977 de grondwaterwinning in deze regio werd stopgezet. Door die drastische stap is de bodemdaling weliswaar afgeremd tot gemiddeld zo’n één centimeter per jaar maar daarmee is de stad niet gered, verre van…

De onophoudelijke betonnering en vooral het enorme gewicht van de steeds groter wordende infrastructuur van Bangkok heeft het probleem echter verergerd. Bangkok telt vandaag zo’n slordige 700 gebouwen van meer dan 20 verdiepingen hoog en 4.000 gebouwen van 8 tot 20 verdiepingen hoog. Het gigantische gewicht van deze structuren verdringt de sponsachtige grond en verhoogt de bodemdaling. In een rapport uit 2015 waarschuwde de Nationale Hervormingsraad van Thailand dat verplaatsing van de hoofdstad niet uitgesloten was maar ook hier lijkt het alsof men geen oor heeft naar de meer dan terechte kritiek van de experten. Hoeft het te verwonderen dat veel Thai met een visadempje zitten te wachten op dat wat bijna onvermijdelijk één van de volgende jaren staat te gebeuren?