Zolang er vis in het water is, is er rijst op het veld, luidt een populair gezegde in Thailand. De uitdrukking wil zoveel zeggen als: Thailand, dat prat gaat op 62 miljoen rai rijstvelden, is gezegend met een rijke voedselvoorraad.
Voor de meeste Thais is dat witte of jasmijnrijst. Niets lekkerders dan aan het eind van de dag een bordje warme jasmijnrijst met een eenvoudige bijschotel – een feest voor smaakpapillen en maag.
Maar rijst hoeft niet langer wit te zijn; ze kan zwart zijn, bruin, bruinpaars, rozerood, goudgeel, groen en zelfs blauw. Het gaat niet om rijstsoorten die de regio aanduiden waar de rijst wordt verbouwd (Thung Kula, Pathum Thani, Suphan Buri, Sun Pa Tong of Surin), maar om nieuwe soorten met fantasievolle namen.
Zo heb je khao hom nin (aromatische zwarte rijst), khao sam see (driekleurige rijst), khao luem phua (vergeet-de-echtgenoot rijst) en khao mun poo (krabvet rijst).
Sommige namen verwijzen naar het pellen van de rijst; khao klong is bruine rijst met de zemelen en kiemen onaangetast; khao dang oftewel khao som mue is licht geslepen, roodachtige rijst; en khao ngok is gekiemde rijst. Deze rijstsoorten zouden meer vezels en vitaminen bevatten dan geslepen rijstsoorten.
Maar niet alle nieuwe rijstsoorten zijn het resultaat van agrarische innovatie. Sommige zijn gewoon producten waaraan smaak-, geur- en voedingsstoffen zijn toegevoegd, zoals green pandan rice, blue butterfly pea rice, yellow turmeric rice, vitamin-enriched rice, herbal rice en cereal-mixed rice. Maar hoe gezond al die noviteiten ook heten te zijn, Thais houden het bij gewone rijst.
Jasmijnrijst (Hom Mali)
- Kenmerken: Aromatisch, langkorrelig, zacht en licht plakkerig als het gekookt is.
- Oorsprong: Vooral verbouwd in het noordoosten van Thailand (Isaan) en bekend om zijn delicate geur die doet denken aan pandan.
- Gebruik: Geschikt voor alledaagse gerechten en traditionele Thaise maaltijden, zoals curry’s, roerbakgerechten en soepen.
- Bijzonderheid: Wordt beschouwd als een van de beste rijstsoorten ter wereld vanwege de smaak en het aroma.
Kleefrijst (Khao Niew)
- Kenmerken: Plakkerig en stevig; heeft een korte, dikke korrel. Wordt vaak met de hand gegeten.
- Oorsprong: Vooral populair in Noord- en Noordoost-Thailand, waar het een cultureel en culinair fundament is.
- Gebruik: Vaak geserveerd bij barbecuegerechten, Thaise salades (zoals som tam), en desserts zoals mango sticky rice (khao niew mamuang).
- Bijzonderheid: Moet worden gestoomd en niet gekookt. Het is de traditionele basisrijst voor Isaan-gerechten.
Bruine Jasmijnrijst (Hom Mali Dang)
- Kenmerken: Ongepelde versie van jasmijnrijst, met een nootachtige smaak en een stevige textuur.
- Voedingswaarde: Bevat meer vezels, vitamines en mineralen dan witte rijst.
- Gebruik: Geschikt voor mensen die gezonde voeding prefereren, vaak als bijgerecht bij salades of lichte gerechten.
- Bijzonderheid: Neemt meer kooktijd in beslag dan witte jasmijnrijst.
Parfumrijst (Khao Dawk Mali)
- Kenmerken: Een andere vorm van geurige witte rijst, lijkt op jasmijnrijst maar is vaak minder plakkerig.
- Gebruik: Veelzijdig en geschikt voor curry’s en roerbakgerechten.
- Bijzonderheid: Lijkt veel op jasmijnrijst, maar wordt vaak verkocht als een goedkopere variant.
Wilde Rijst (Khao Luem Pua)
- Kenmerken: Donkerpaarse rijst met een nootachtige smaak en een kauwbare textuur.
- Voedingswaarde: Rijk aan antioxidanten, vezels en ijzer.
- Gebruik: Wordt meestal gemengd met andere rijstsoorten of als onderdeel van gezondheidsmaaltijden.
- Bijzonderheid: Wordt in kleine hoeveelheden verbouwd en is een nicheproduct.
Roodrijst (Khao Deng)
- Kenmerken: Bruinrode korrels met een stevige textuur en een aardse, nootachtige smaak.
- Voedingswaarde: Hoog in vezels, magnesium en antioxidanten.
- Gebruik: Vaak gecombineerd met groenten en vlees als gezonde maaltijdoptie.
- Bijzonderheid: Populair bij gezondheidsbewuste consumenten.
Paella-achtige Rijst (Khao Tah Haeng)
- Kenmerken: Middelgrote korrel met een stevige textuur, vergelijkbaar met risottorijst.
- Gebruik: Speciaal geschikt voor gerechten waarbij de rijst vocht moet opnemen, zoals Thaise rijstsoepen.
- Bijzonderheid: Minder populair buiten Thailand, maar essentieel in traditionele Thaise soepgerechten.
Glutenvrije Rijst (Khao Khai Noi)
- Kenmerken: Een aromatische, kleine, langkorrelige rijstsoort die licht plakkerig is na het koken.
- Oorsprong: Vooral uit het noorden van Thailand, specifiek uit de provincie Nan.
- Voedingswaarde: Zeer voedzaam, met een hoog gehalte aan antioxidanten en essentiële aminozuren.
- Gebruik: Populair in traditionele gerechten en gezondheidsbewuste maaltijden.
Zwarte Kleefrijst (Khao Niew Dam)
- Kenmerken: Donkere, bijna zwarte rijst met een volle, nootachtige smaak. Wordt plakkerig bij het koken.
- Gebruik: Vooral gebruikt in desserts zoals khao niew dam sangkaya (zwarte rijst met Thaise custard) of als bijgerecht.
- Voedingswaarde: Rijk aan vezels, antioxidanten en ijzer.
- Bijzonderheid: Vaak gemengd met witte kleefrijst voor een esthetisch effect en een evenwichtige textuur.
Paarsrijst (Khao Kum)
- Kenmerken: Heeft een dieppaarse kleur na het koken en een licht zoete, nootachtige smaak.
- Gebruik: Meestal gemengd met witte rijst of gegeten als gezonde optie bij diverse gerechten.
- Bijzonderheid: Wordt vaak aanbevolen vanwege de antioxidanten die het bevat.
Organische Rijst (Khao Ork Chor)
- Kenmerken: Biologisch geteelde rijstsoorten, meestal jasmijn- of bruine rijst, zonder pesticiden of chemische meststoffen.
- Gebruik: Geïmplementeerd in gerechten voor gezondheidsbewuste consumenten en exportmarkten.
- Bijzonderheid: Wordt steeds populairder door de groeiende vraag naar duurzame en gezonde voeding.
Halfwitte Rijst (Khao Kreua Ngahm)
- Kenmerken: Een hybride tussen witte rijst en zilvervliesrijst, met een zachtere textuur maar behoud van de voedzame vliesjes.
- Gebruik: Geschikt voor dagelijks gebruik, vooral als een gezondere optie voor mensen die niet van volledig zilvervliesrijst houden.
- Bijzonderheid: Goed compromis tussen smaak en voedingswaarde.
Gebroken Rijst (Khao Dok Ngai)
- Kenmerken: Kleine stukjes rijst die overblijven na het malen, vaak minder duur en sneller te koken.
- Gebruik: Geschikt voor rijstsoepen (khao tom), desserts en voedzame bijgerechten.
- Bijzonderheid: Vaak gebruikt in gerechten waar de rijst zachter mag worden, zoals baby- of diervoeding.
Gedroogde Rijst (Khao Paeng)
- Kenmerken: Een rijstsoort die wordt verwerkt tot droge korrels, waardoor het snel kan worden gekookt.
- Gebruik: Ideaal voor noodgevallen of om snel een maaltijd te bereiden.
- Bijzonderheid: Heeft een neutrale smaak en is geschikt voor zowel zoete als hartige gerechten.
Speciale Rijst voor Export (Khao Suwan)
- Kenmerken: Rijstoorten die specifiek worden verbouwd voor exportmarkten, vaak een variatie op jasmijnrijst.
- Gebruik: Gekweekt om aan internationale standaarden te voldoen, populair in luxe rijstmarkten.
- Bijzonderheid: Vaak duurder door de strengere kwaliteitscontrole.
Over deze blogger
-
Bekend als Khun Peter (62), woont afwisselend in Apeldoorn en Pattaya. Al 14 jaar een relatie met Kanchana. Nog niet gepensioneerd, heb een eigen bedrijf, iets met verzekeringen. Gek op dieren, vooral honden en muziek.
Genoeg hobby's, maar helaas weinig tijd: schrijven voor Thailandblog, fitness, gezondheid en voeding, schietsport, ouwehoeren met vrienden en nog wat eigenaardigheden.
Lees hier de laatste artikelen
Achtergrond30 november 2024Hervormingen van Thaise vastgoedwetten: redding of verkoop van het land?
Agenda30 november 2024Agenda: December festivals en evenementen in Thailand
Nieuws uit Thailand30 november 2024Zuid-Thailand getroffen door zware overstromingen
Achtergrond30 november 2024Rijst kan zwart, bruin, bruinpaars, rozerood, goudgeel, groen en zelfs blauw zijn
Zwarte rijst wordt in Indonesië als een lekkernij beschouwd. Mijn tante maakte dat vaak klaar in Den Haag, waar het te koop was. Waarschijnlijk is het een andere soort dan hier wordt beschreven. Ook na koken blijft de rijst knapperig en pikzwart.
Zelf eet ik graag riceberry rijst in plaats van witte rijst. Gezondere keus en lekker. En dan natuurlijk de organische riceberry rijst, te combineren met vele gerechten.
Even wat uit wiki gekopieerd:
Riceberry (Thai: ข้าวไรซ์เบอร์รี่) is a registered rice variety from Thailand, a cross-breed of Jao Hom Nin (JHN), a local non-glutinous purple rice and Khoa Dawk Mali 105 (hom mali rice). The variety was created by the Rice Science Center, Kasetsart University, Thailand after four years of research for nutritional properties, anthocyanin stability, and physical and cooking properties. The outcome is a deep purple whole grain rice with softness and a palatable aftertaste. Riceberry has been a popular brown rice due to its health promoting properties. Inducing people to consume more brown rice could help ameliorate food-related chronic diseases like diabetes, heart disease, high blood cholesterol, obesity, and cancers.
Mijn partner, afkomstig uit de omgeving van Chiang Rai, vermengt de zwarte rijst na het koken altijd met witte kleefrijst. Ik vind het heerlijk maar eerlijk gezegd weet ik niet of dat in het algemeen zo zou ‘horen’ of dat het zo in de familie gebruikelijk is. Goudgele rijst met saffraan kan mij ook zeer bekoren. Al die kleurrijke en geurige rijst zijn in feite pareltjes voor het oog, neus en smaakpapillen. En dan te bedenken dat ik als kind het al een feestje vond als ik een bordje ‘Lassie toverrijst’ door mijn moeder voorgeschoteld kreeg.
De fonetiek in het artikel snap ik niet. Daarom fit overzicht:
ข้าวขาว (khâaw khăaw) witte rijst
ข้าวหอมมะลิ (khâaw höhm málíe) Jasmijn rijst
ข้าวหอมนิล (khâaw höhm nin) zwarte rijst
ข้าวสามสี (khâaw săam sïe:) drie kleuren rijst
ข้าวลืมผัว (khâaw luum pöewa) vergeet de man rijst
ข้าวมันปู (khâaw man poe:) krabvet rijst
ข้าวกล้อง (khâaw klôhng) bruine rijst
ข้าวแดง (khâaw deng) rode rijst
ข้าวซ้อมมือ* (kháaw sóhm muu) hand gepelde rijst
ค่าวนอก (khâaw nôhk) ‘rijst buiten’ gekiemde rijst
*Ik las de fonetiek eerst als ค่าวส้มมือ (khâaw sôm muu) oranje handen rijst…555
Ik mis ข้าวเหนียว (khâaw niejăw) kleefrijst in het rijtje. แซบๆ
Ik had moeten slapen, correcties:
– khâaw deng
– ข้าวนอก khâaw nôhk
– ข้าวส้มมือ khâaw sôm muu
In inderdaad oom Addie, rode rijst is amper gepeld en dus goedkoop gevangenis voor.
กินข้าวแดง – kin khâaw deng. Letterlijk ‘rode rijst eten’, figuurlijk dat je in de bajes zit.
http://thai-language.com/id/214171
Ja, er bestaan verschillende kleuren rijst en sommige hebben zelfs een figuurlijke betekenis.
Als je iemand een tijd niet meer gezien hebt en je vraagt waar hij heen is. Is het antwoord dan: “paai kin khaw DENG’ …. dan mag je stellen dat hij in de gevangenis zit.
Toen ik in het begin met mijn Thaise vrouw samenwoonde vroeg ik haar of Thaise mensen uitsluitende witte Jasmijn rijst (khâaw höhm málíe) aten. Dat was de enige rijstsoort die ze wou kopen. Ik vroeg haar of er in Thailand ook andere donkere, bruine, ongepelde rijstsoorten gegeten werden in Thailand omdat die veel gezonder vezelrijker zijn.
Het antwoord luidde dat in Thailand rode rijst gegeten wordt in de gevangenis (kwoek). Nu kookt ze regelmatig een mix van jasmijnrijst en rode rijst, omdat ze ondertussen ook weet dat vezelrijker voedsel beter is voor de gezondheid. In het begin vond ze het lastig (weliswaar op uitdrukkelijk verzoek) gevangeniseten te bereiden voor haar man.
Mijn favoriet blijft de zwarte rijst die ik jaren geleden bij Cabbages and Condoms in Bangkok leerde kennen. Jaren lang nam ik op het einde van de vakantie zwarte rijst mee terug naar Nederland. Tegenwoordig is de Thaise zwarte rijst ook bij vele supermarkten in Nederland en Belgie verkrijgbaar. Koop ook nog wel eens Italiaanse zwarte rijst die eveneens overheerlijk is. Het prijsverschil tussen witte en zwarte rijst is aanzienlijk dus niet verwonderlijk dat zwarte rijst minder populair in Thailand is.