Velen die in Cambodja’s hoofdstad Phnom Penh, de Killing Fields en het Tuol Sleng museum hebben bezocht blijven met veel onbeantwoorde vragen zitten. Wie was die beruchte Pol Pot en hoe is het mogelijk dat hij en zijn trawanten na het uitmoorden van een derde deel van de Cambodjaanse bevolking er zo genadig zijn afgekomen? Vandaag deel 2.
Cambodja Tribunaal
Om de leiders van het regime van de Rode Khmer (Pol Pot c.s.) te vervolgen werd dit tribunaal opgericht. Het tribunaal is een Cambodjaans hof waar namens de Verenigde Naties buitenlandse deskundigen aanwezig zijn. De rechters passen de internationale en Cambodjaanse wetgeving toe. Vreemd genoeg werd pas in 1997 tot oprichting van het tribunaal besloten en op 3 juni 2006, bijna dertig jaar na de gepleegde misdaden, werden 27 rechters beëdigd waaronder 10 buitenlandse rechters. De Nederlandse rechter mevrouw Katinka Lahuis was een van hen.
Het tribunaal heeft geen internationale status maar is een onderdeel van het Cambodjaanse rechtstelsel. Niet zo verwonderlijk als we bedenken dat de toenmalige premier van Cambodja Hun Sen, een voormalig kaderlid van de Rode Khmer was en niet anders wilde.
Tot de in eerste instantie vijf aangeklaagden behoorden onder meer Kaing Guek Ean (Duch) de voormalig directeur van de Tuol Sleng gevangenis in Phnom Penh en de na Pol Pot belangrijkste tweede man van de Rode Khmer; Nuon Chea. Pol Pot is op 15 april 1998 overleden en is de dans ontsprongen.
Verdediging
Je kunt het je bijna niet voorstellen dat er advocaten bestaan die vol overgave dit soort schurken als Nuon Chea wil verdedigen. Wellicht heeft zo iemand een groot ego om internationaal in de belangstelling te komen. Maar toch waren het de Nederlandse advocaten Victor Koppe en Michiel Plasman die samen met een Cambodjaanse collega de verdediging van Nuon Chea op zich namen.
Beroepstrots, drang naar bekendheid, veel geld verdienen of … wie het weet mag het zeggen. Je moet wel een apart iemand zijn om een dergelijk persoon die mede verantwoordelijk is voor de moord op twee miljoen mensen en het meest bizarre terreurregime uit het mondiale communisme te kunnen verdedigen en alles daarvoor uit de kast te halen zoals Koppe dit maar liefst tien jaar lang -van 2007 tot 2017- heeft gedaan. Mijnheer Koppe was het totaal oneens met het Khmer-tribunaal en vond zelfs dat het internationale recht te vaak gaat om het morele gelijk en te weinig om waarheidsbevinding. Cruciale getuigen zouden volgens hem niet zijn gehoord en de politieke invloed van de rechters groot, werd door hem in 2017 nog beweerd nadat zijn cliënt tot levenslang werd veroordeeld.
Het is niet te hopen dat deze jurist vrijspraak had verwacht want dan moet je toch aannemen dat hij nimmer het Tuol Sleng museum noch de ‘killing fields’ heeft bezocht, de diverse authentieke filmopnamen die bestaan heeft bekeken of ooit een gesprek heeft gevoerd met de weinige mensen die de vele gruweldaden hebben overleefd.
Ver van ons bed
Voor velen was de Rode Khmer en Cambodja ver van ons bed en was daaromtrent weinig bekend. In HP/De Tijd, 9 januari 2004 schreef Roelof Bouwman al over het GML-verleden van Paul Rosenmöller (GroenLinks) die van 1976 tot 1982 lid was van de Groep Marxisten-Leninisten (GML) die zelfs geld inzamelde voor het moorddadige communistische regime van Pol Pot en consorten. Deze partij wilde Nederland gewapenderhand modelleren naar het voorbeeld van stalinistisch Rusland, maoïstisch China en het Cambodja van Pol Pot. Dat waren totalitaire regimes die in totaal ongeveer honderd miljoen mensen de dood injoegen. Sympathie voor Stalin en Mao was ook wel bij andere Nederlandse partijen te vinden. Zo dweepte de SP in de jaren zeventig met beide massamoordenaars, maar de GML was nog wat radicaler. Dat juist Pol Pot op de sympathie van Paul Rosenmöller en consorten kon rekenen is veelzeggend. Roelof Bouwman schrijft in het artikel Collecteren voor Pol Pot het volgende daarover:
Het socialisme, zo meende men bij de GML, kon alleen ingesteld worden door middel van een gewapende revolutie cq. revolutionair massageweld. “Wat wij willen, is de hele burgerlijke wereld naar de verdoemenis jagen,” liet de GML-leiding in 1978 weten in een 1-mei-boodschap, die op een bijeenkomst in de Amsterdamse Brakke Grond werd voorgelezen door een met bivakmuts vermomde jongeman. “Het is deze wereld die wij willen en die wij zullen vernietigen in de gewelddadige revolutie.”
De Khmer-communisten waren op dat moment druk doende dit idee in Cambodja in de praktijk te brengen, en dus kon het regime rekenen op de onvoorwaardelijke steun van de GML. Sterker nog: Rosenmöller en zijn kornuiten moeten een halve dagtaak hebben gehad aan het promoten van Pol Pot. Hij werd opgehemeld in het GML-maandblad Rode Morgen, in pamfletten, vlugschriften en op manifestaties, en er werd zelfs voor zijn regime gecollecteerd. Dat er in Cambodja door de Rode Khmer op ongekende schaal werd gemoord en gemarteld, werd door de GML domweg niet geloofd. Volgens Rode Morgen betrof het gruwelsprookjes, laster en aantoonbare leugens. In talrijke pamfletten riep de GML daarom op tot steun aan Democratisch Kampuchea, zoals Cambodja onder de Rode Khmer was gaan heten: “leve de volksoorlog van het volk van Kampuchea. Leve de wettige regering van Democratisch Kampuchea o.l.v. Pol Pot.”
Deze onvoorwaardelijke steun voor Pol Pot werd door de Rode Khmer gewaardeerd. In 1979 ontvingen de dear friends van de GML een hartelijke brief van het ministerie van Buitenlandse Zaken van Democratisch Kampuchea. Rosenmöller en zijn kameraden werden in de brief bedankt voor hun militant solidarity and support.
Paul Rosenmöller wordt zelden door journalisten met zijn verleden geconfronteerd. Op 19 juli 2004 deed Andries Knevel dat echter wel in het Radio 1-programma De ochtenden. Toen Knevel vroeg of Rosenmöller geen spijt had van zijn GML-verleden, antwoordde de voormalige GroenLinks-leider als volgt: “Spijt is niet het begrip dat bij mij bovenkomt.” Zo zie je maar dat bepaalde politici en ook sommige politieke partijen met vele winden kunnen meewaaien.
Dat er weinig of geen begrip bestond omtrent de door de Rode Khmer leiders gepleegde wandaden getuigt zelfs nog een recent artikel in het dagblad Trouw d.d. november 2016. Onder het hoofd ‘Mooier dan het verdedigen van Rode Khmer-leider wordt het niet’ publiceert de krant een verhaal over advocaat Koppe.
De tendens van het verhaal is min of meer de loftrompet steken voor de advocaat die stelt dat de verdediging van Nuon Chea de mooiste zaak is waaraan hij ooit heeft gewerkt. Na negen jaar Rode Khmer Tribunaal is het vuur gedoofd. “Dit is het. Ik houd er hierna mee op. Een mooiere zaak komt er niet meer. Moet ik anders weer een witwasser gaan bijstaan of zo?” Inderdaad negen jaar lang hebben de Verenigde Naties mijnheer vorstelijk betaald. Dagblad Trouw laat alleen Koppe aan het woord en zwijgt als het graf omtrent de genocide die zich in Cambodja heeft voltrokken. Een krant die objectief wil zijn dient ook de ander kant van de medaille te belichten. Aan het terreurregime en het uitmoorden van twee miljoen onschuldige mensen gaat de verslaggever geheel voorbij.
Bronnen:
- Boek Brother Number One, a Politcal Biography of Pol Pot geschreven door David P. Chandler.
- HP/De Tijd, Roelof Bouwman.
- Dagblad Trouw, Ate Hoekstra.
- Historieknet / internet
Over deze blogger
Lees hier de laatste artikelen
Thailand tips10 november 2024Thaton – Chiangrai; geen gemakkelijke keuze
Thailand tips1 november 2024Bang Krachao, de groene long van Bangkok
Bezienswaardigheden12 oktober 2024Mijn pareltje in Bangkok
Bangkok17 september 2024Wandelen door Chinatown
Joseph, mijn complimenten voor dit uitgebreide en leerzame artikel in 2 delen. Je conclusie over de Nederlandse advocaten van de Rode Khmer deel ik volledig. In tv-intervieuws werden door de heren advocaten de wandaden door het regime tegen de mensheid gebagatelliseerd en het vreselijk lot van de slachtoffers werd naar het scheen weggewuifd te worden. En Paul Rosenmoller was niet enkel lid van de GML maar volgens Wikipedia in 1981 en ’82 ook bestuurslid. Het GML ontkende destijds de afslachting van de Cambodjaanse bevolking en toen Rosenmoller door Knevel in de gelegenheid werd gesteld om daar spijt over te betonen dan wel afstand te nemen heeft hij deze mogelijkheid niet benut, waarschijnlijk zat zijn enorme ego hem in de weg. Dezelfde Paul Rosenmoller is thans voorzitter van de Raad van Toezicht bij het AFM (autoriteit financiële markten). Voor mij onbegrijpelijk dat gezien zijn verleden deze man toch zo’n zware functie toebedeeld heeft gekregen.
Joseph,
Dank voor het artikel en de details.
Advocaten & Geld…
Ze zijn alleen op het geld gefocust.
Een probleem uit de wereld helpen daar hebben ze geen baat bij.
Het moet zo lang mogelijk duren.
Het liefst maken ze nog meer problemen.
Als ze niks meer te doen hebben gaan ze spelletje spelen,hogere rechter dan weer lagere rechter.
Tja, werk hebben & houden.
Morele waarden en advocaten past niet bij elkaar.
Tijdens onze vakantie hebben wij de Killing Fields en het Tuol sleng museum bezocht. We waren echt een paar dagen kapot van wat daar gebeurd is , ik kan echt niet begrijpen dat er zulke mensen op de wereld zijn en nog erger dat ze er ook nog mee wegkomen. Hadden zij niet eerder opgepakt kunnen worden en waarom zijn er mensen die hem daarbij helpen.
Als het waar is dat er iemand is die over dood en leven beslist GOD of BOUDA waarom laat hij dit toe ?
Als ik er zo over nadenk dan besliste Pol Pot over leven en dood.
Jammer dat zulke mensen geboren mogen worden.
Ook mijn gezin heeft de killing fields en het Tuol sleng museum bezocht. Wat de meeste indruk heeft gewekt was de taxi chauffeur die negen van zijn tien broers en zussen kwijtraakte door het regiem. Dit mag niet verheten worden en wat mij betreft mag Paul Rosenmüller nog wel eens een keer aan de tand gevoeld worden over deze periode, want dit is toch wel heel gemakkelijk weglopen!
Sommigen die helemaal “van het padje” waren heben alles beloond..
Op 30 januari 2003 werd Rosenmöller Ridder in de Orde van Oranje-Nassau!!.
Medio juni 2007 raakt hij in opspraak omdat hij, als voorstander van de bestrijding van de “graaicultuur” en de regel dat niemand meer geld dient te verdienen dan de premier, zelf aanzienlijk meer geld en vergoedingen ontvangt uit de openbare middelen dan het loon van de minister-president, de zogeheten Balkenendenorm. Het bleek dat Rosenmöller in 2004 ongeveer 200.000 euro uit publieke middelen ontving van de IKON, het UWV en twee ministeries.
Graaicultuur bestrijden….
Tja,, dan kun jezelf nog meer Graaien..
Ja Pieter, als telg uit een gefortuneerd gezin, zijn vader was directeur en groot-aandeelhouder van V&D, liet Rosenmöller na zijn politieke carrière zich rijkelijke belonen voor zijn werkzaamheden. De Telegraaf wist in 2005 bijvoorbeeld ook te melden dat hij als voorzitter van PAVEM, een adviesorgaan van de overheid inzake participatie van etnische vrouwen, voor een ‘baan’ van 1 dag per week € 70.000,= op jaarbasis ontving. Na de publicatie en vragen in de 2e Kamer heeft hij van de door hem ontvangen € 140.000,= een bedrag van €25.000,= terugbetaald. Van aanhanger en verspreider van het Maoïstische gedachtengoed naar zijn huidige functie als toezichthouder van de financiële markten is toch bizar te noemen, een totale omwenteling. ’t Kan verkeren, zou Brederode gezegd hebben. Maar ik wil eigenlijk niet de aandacht te veel afleiden van het vreselijke leed wat de Cambodjaanse bevolking heeft moeten ondergaan. En daarom wil ik nogmaals benadrukken dat Joseph Jongen een prima artikel heeft geschreven.
Helemaal mee-eens!
Van dit soort figuren zitten er te-veel in de regering.
Tja, intelectuelen…. doen de meest domme dingen!
Intelectuelen.., zijn eigenlijk de zeer domme mensen ze onderscheiden zich door anders denken.. Maar kunnen zelf eigenlijk helemaal niets en anderen zijn de dupe van hun gedrag.
Dat Joseph Jongen een goed artikel heeft geschreven daar ben ik het helemaal mee-eens.
De waarheid van de geschiedenis moet levendig gehouden worden.
Zelfde geldt voor Roemenie, Ceaușescu,1967 tot 1989…. enkele jaren geleden hij werd met alle egards ontvangen door diverse europese regeringen..
Albanie… tot 1991,zelfde verhaal.
Een heel goed artikel en het is goed dat er Nederlandse namen worden genoemd,die hun foute geschiedenis weer eens vertellen wat een foute mannetjes dit nog steeds zijn.
Bedankt voor deze goede uiteenzetting van een geschiedenis die niet vergeten mag worden.
Wat een fout mannetje is de Rosenmóler en deze advocaten van de duivel : Victor Koppe en Michiel Plasman.
Danny
Waarom laten ”’ze ” dit toe??
Wie zijn ”ze” en wie heeft dit allemaal zo lang laten duren?????
Pol Pot en zijn trawanten waren uitvoerders en hun daden zijn nooit te rechtvaardigen, elke straf is te licht.
De wereldleiders die destijds zulke gruwel toelieten zijn al even schuldig — daarover is nog nooit een proces laat staan een internationaal onderzoek geopend.
Stemt mij alvast tot nadenken…..
Ben vaak in Cambodia en iedere keer als ik geconfronteerd wordt met de wandaden v d Rode Khmer, gaat er door me heen : hoe kunnen mensen dit hun eigen volk aandoen? En er ook mee wegkomen!
Het Tuol Sleng is geen spookhuis van op de kermis of n produktie v Walt Disney…..Het is gruwelijke realiteit!
Wat in het hele verhaal rond Pol Pot en de Khmer Rouge altijd onderbelicht blijft, is de steun die hij op een gegeven moment kreeg van de bevolking van Cambodja. In 1970, toen Lon Nol zijn staatsgreep pleegde, stelde de Khmer Rouge weinig voor, hun basis was gelegen in het bergachtige noorden, dicht tegen de Laotiaanse grens aan en bestond uit ca. 5 a 600 bewapende mensen. Echter de gigantische corruptie van de regering van Lon Nol en de steeds heviger bombardementen van de Amerikanen deed de afkeer tegen Lon Nol groeien, daar heeft Pol Pot gebruik van gemaakt door een burgeroorlog tegen Lon Nol te beginnen. Aanvankelijk kreeg hij weinig steun, maar dat veranderde toen Koning Sihanouk, die politiek asiel in China kreeg, een bezoek bracht aan Pol Pot, dat werd bekend in Cambodja en toen zijn heel veel Cambodjanen gaan denken, als onze geliefde Koning op bezoek gaat bij Pol Pot, dan kan Pol Pot nooit zo slecht zijn als Lon Nol beweerd. Vanaf dat moment groeide de steun voor Pol Pot enorm, niet vanwege Pol Pot’s ideologie, maar omdat men van de regering van Lon Nol af wilden zijn. In 1975 was het pleit beslecht, maar wat er toen voor in de plaats kwam, was vele malen erger dan de regering van Lon Nol.
Trouwens, later is Koning Sihanouk gevraagd waarom hij bij Pol Pot op bezoek ging, hij antwoordde: Ik werd daar toe gedwongen door mijn Chinese gastheren. Er zijn maar weinig Cambodjanen die dat geloven.
Het verschil tussen onze rechtsstaat en een dictatuur is onder meer dat bij ons iemand pas veroordeeld wordt als onomstotelijk is bewezen dat hij of zij iets misdaan heeft. Er zijn hele precieze regels waaraan bewijs moet voldoen. Voldoet bewijs niet precies aan die regels, dan geldt het niet. Omdat het onmogelijk is voor een leek om die hele juridische wirwar te doorgronden heb je recht op een advocaat, en die bekijkt onder meer of het bewijs wel aan de regels voldoet. Dat leidt soms tot vrijspraak van iemand waarvan “iedereen” weet dat die de schuldige is. Toch kiezen we daar in een rechtsstaat voor. Dat niemand onterecht veroordeeld wordt vinden we zwaarder wegen dan dat iemand onterecht niet veroordeeld wordt. Dat het toch gruwelijk mis kan gaan bewijzen de Puttense moordzaak en Lucia de B. Die hadden uiteindelijk een advocaat die zich in de zaak vastbeet om de gaten in het bewijs te zoeken, waarna zelfs overduidelijk werd dat niet alleen het bewijs ontbrak, maar dat de veroordeelden echt de daders niet konden zijn.
Bij tribunalen als dat in Cambodja geldt gelukkig dezelfde bewijsplicht. Anders zouden mensen worden veroordeeld op basis van volstrekte willekeur, en dat is nou juist wat we de daders verwijten. Ook al weet “iedereen” het, er is bewijs nodig. En er zijn advocaten nodig die vanuit het belang van de verdachten het bewijs checken. Want alleen op basis van sluitend bewijs mag iemand in een rechtsstaat veroordeeld worden.
Even voor de duidelijkheid: ik zou het niet kunnen, los van het feit dat ik geen jurist ben, om iemand te verdedigen waarvan ik eigenlijk wel overtuigd ben dat het de dader is. En ook ik vind de bedragen die advocaten voor een uurtje werk in rekening brengen schaamteloos hoog. Om het tribunaal zijn mooiste zaak te noemen is nogal onhandig, maar dat het vanuit beroepsmatig oogpunt veel interessanter is dan het verdedigen van een winkeldief kan ik me wel voorstellen. Maar het voert te ver om de advocaat een soort vergoeilijking van de daden van zijn cliënten te verwijten. Wie ooit een keer met een onterechte beschuldiging te maken krijgt mag hopen dat hij een advocaat heeft die zich helemaal vastbijt in de zaak. (En vooral ook hopen dat hij die kan betalen). De waarheid is vaak complexer dan we kunnen overzien, zo blijkt ook uit de opmerking dat Trouw slechts één kant van de medaille belicht en dus niet objectief is. Het artikel waaraan gerefereerd wordt gaat over Koppe, niet over het Rode Khmer-tijdperk. Zoek op Rode Khmer en je vindt in Trouw honderden artikelen waarin alle wandaden belicht worden en eentje over Koppe. Om te voorkomen dat aanklagers één zo’n artikel als bewijs nemen en de honderden anderen gemakshalve vergeten heb je een advocaat nodig.
(Voor één keer heb ik maar eens advocaat van de duivel gespeeld)
Het punt is niet om, zoals jij het schrijft, de advocaten een soort vergoelijking van de daden van zijn cliënten te verwijten en evenmin de (internationale) rechtspraak aan de kaak te stellen. Het is de houding en de uitspraken van de advocaten in de Nederlandse pers en tijdens tv-optredens, die mij hebben gegriefd. Hun cliënten werden in feite omschreven als zielige oude mannetjes en het verschrikkelijke lot van hun slachtoffers werd eigenlijk genegeerd. Van een advocaat mag en kan je verwachten dat hij in het openbaar zijn woorden wikt en weegt. In dat opzicht vind ik jouw kwalificatie van ‘onhandig’, dat Koppe het Tribunaal de mooiste zaak van zijn leven noemt, veel te zwak uitgedrukt. Zeer pijnlijk en nodeloos kwetsend t.a.v. de nabestaanden komt dichter in de buurt. Daarnaast meen ik dat je dit Tribunaal niet kunt vergelijken met een rechtzaak in bijvoorbeeld Nederland, waarin sprake zou kunnen zijn van een onterechte beschuldiging.
Je kan de advocatuur veel tegen werpen, vaak terecht. Zonder de advocatuur zaag je echter de poten onder het recht op verdediging weg. Zij die daarvoor pleiten zijn al een heel stuk op weg richting regimes zoals dat van de Rode Khmers. Bezint eer je begint … je hoeft daarvoor zelfs geen intellectueel te zijn. Gewoon men’s onder de mensen volstaat.