Op studiereis naar Cambodja

“Ga je weer op studiereis?” krijg ik nog wel eens plagend te horen. Zelf ben ik de aanleiding tot die vraag want heel wat malen heb ik op bepaalde vragen van vrienden en kennissen geantwoord dat ik niet op vakantie ga maar op studiereis. Prompt volgde dan de vraag welke studie ik volgde, waarop mijn antwoord steevast luidde: “De geschiedenis van de Khmer en dat is een langdurige studie.” Uiteraard bedoelde ik het als grap maar hoe dan ook het is een meer dan interessant onderwerp.

Het Khmer- of Angkor rijk (in inscripties uit de tijd Kambuja-desa genoemd) was tussen de 9e en 15e eeuw een beschaving in Zuidoost Azië, met als machtscentrum het westen van het huidige Cambodja. Tot de 13e eeuw was Angkor het machtigste en welvarendste rijk waar techniek, kunst en architectuur ongeëvenaard was. Het Khmer rijk heerste in bepaalde perioden over grote delen van de hedendaagse staten Cambodja, Laos, Thailand en Vietnam en ontving belasting uit gebieden in het tegenwoordige Maleisië en Burma (Myanmar).

Op de afgebeelde landkaart staat de situatie rond 900 van het destijds machtige Khmer rijk aangegeven.

De Khmers bouwden in deze periode waterreservoirs, kanalen, steden en tempels met afmetingen die ook nu nog ontzag wekken. De bekendste monumenten uit de tijd zijn Angkor Wat en andere tempels van de hoofdstad Angkor. De cultuur en religie in het Khmer rijk waren een mengeling van het uit India overgekomen hindoeïsme en boeddhisme, met de oorspronkelijke Zuidoost Aziatische religies, waarin voorouderverering een belangrijke rol speelde.

Angkor Wat

Bij een bezoek aan Cambodja is een bezoek aan het vermaarde tempelcomplex van Ankor Wat een absolute must.

De tempel werd ontworpen en gebouwd in het midden van de 12de eeuw tijdens de regering van koning Suryavarman II (regeerperiode 1113 – c. 1150) als hoofdstad en tempel van de koning en gewijd aan de God Vishnoe. Omdat er nauwelijks iets uit dezelfde tijd is gevonden dat verwijst naar de tempel is de originele naam verloren, maar hij heette mogelijk “Varah Vishnu-Lok”, naar Vishnoe. Het werk lijkt kort na de dood van de koning stilgelegd te zijn, waardoor sommige reliëfs onafgemaakt bleven. In 1177, ongeveer 27 jaar na de dood van Suyavarman II, werd Angkor geplunderd door de Champa, de traditionele vijand van de Khmer. Het koninkrijk Champa ontstond in de 2e eeuw in het gebied rond het hedendaagse Da Nang in Vietnam en heerste slechts over een klein landgebied.

Champa was een zeevarende handelsmacht en moest tijdens haar 1600 jarig bestaan regelmatig balanceren tussen twee buren die sterker waren qua inwoners en militaire macht, namelijk Dai Viet Quoc (Vietnam) en het rijk van de Khmers.

De Khmer

De Khmer wonen sinds het begin van de 2e eeuw in het gebied van het hedendaagse Cambodja. Dit was vele eeuwen voordat de Vietnamezen en Thai hun woongebieden binnentrokken. De Khmer vormen ruim 95% van de Cambodjaanse bevolking.

Het Khmer of Cambodjaans is een belangrijke taal en werd gevormd onder invloed van het Sanskriet en het Pali, als gevolg van de invloed van het Hindoeïsme en het Boeddhisme. Het is de officiële taal van Cambodja en de moedertaal van de Khmer. De taal wordt door ongeveer 14 miljoen mensen gesproken.

In tegenstelling tot het Thai, Laotiaans en Vietnamees is het Khmer geen toontaal.

Koninklijk

Of al die koningen van heel wat rijkjes zich echt koninklijk hebben gedragen valt te betwijfelen. De ongelijkheid tussen arm en rijk zal in de wereld van destijds beslist heel groot zijn geweest. Je mocht blij zijn het leven te hebben en omtrent het woord ‘koopkracht’ had beslist niemand ooit gehoord. Werken, heel hard werken aan de status van de koning en zwoegend tempels voor de goden bouwen. Tracht wanneer je Ankor en de tempels bezoekt je maar eens voor te stellen hoe dit enorme complex van een vierkante kilometer in omvang met zeer eenvoudige hulpmiddelen tot stand moet zijn gekomen.

Hoewel ik het Ankor tempelcomplex eerder al een aantal malen heb bezocht zal het ook ditmaal weer deel uitmaken van mijn reis door Cambodja.

Vanuit Bangkok is Siem Reap per trein en bus of per vliegtuig bereikbaar. Ditmaal kies ik voor de bus vanaf Ekamai naar Aranyaprathet waar ik overnacht en vervolgens naar de grens om ter plekke het visum voor Cambodja te regelen. Mijn bevindingen zal ik zo nu en dan aan dit blog toevertrouwen. Althans als mijn studie omtrent de geschiedenis van de Khmer daardoor niet in het gedrang komt moet ik met een grote grijns nog even toevoegen.