Het verhaal van Pink, een 13-jarig meisje, actievoerder en gevolgd door de politie
De organisatie ‘Thai Lawyers for Human Rights’ publiceerde op 16 augustus jl. een interview met een 13-jarig meisje, met als roepnaam ‘Pink’, dat actievoert voor een gelijkwaardige en rechtvaardige maatschappij en daarom gezien wordt als een bedreiging van de ‘nationale veiligheid’.
Halverwege de middag op eind april liep een jong meisje in een felgeel overhemd en een zwarte spijkerrok half lopend half rennend in een klein steegje dat zich vertakt van de drukke straat Lat Phrao. Aan de buitenkant als je naar binnen keek, hadden mensen misschien gedacht dat ze de tijd van haar leven had. De realiteit is echter veel donkerder – ze liep eigenlijk ijsberend om te voorkomen dat ze door undercoverpolitie werd achtervolgd.
“Pink” is een van de jongste en slimste mensenrechtenverdedigers. Ze gaf de ‘Thai Lawyers for Human Rights (TLHR)’ de kans om haar te interviewen en te praten over haar activisme, hoe ze gevolgd en lastiggevallen wordt door de autoriteiten, over haar dromen en hoe opgroeien onder de huidige politieke sfeer zou kunnen zijn.
“Hallo, sorry dat ik te laat ben. Ik werd gevolgd.”
Pink begroette ons snel en vertelde de reden die haar de vertraging veroorzaakte.
Na een korte discussie over haar ‘gevolgd worden’ begon zo het gesprek met de 13-jarige activiste.
De weg naar activisme van het 13-jarige meisje
“Om eerlijk te zijn, kan ik me de eerste demonstratie waar ik naar toe ging niet meer herinneren, maar de demonstratie op 18 mei is het eerste dat in me opkomt.”
De demonstratie op 18 mei 2020 werd georganiseerd door de ‘Vrije Jeugdgroep’ en vond plaats bij het Monument voor Democratie. Het was deze demonstratie die heeft geleid tot andere demonstraties en activiteiten die landelijk werden georganiseerd door verschillende bewegingen tegen het regime van premier Prayut. Destijds waren de drie belangrijkste eisen van de demonstranten: dat de regering het parlement zou ontbinden, de grondwet opnieuw moest opstellen en zou stoppen met het lastigvallen van burgers die gebruik maakten van de vrijheid van meningsuiting.
Ze zei dat ze toen nog niet begreep wat een demonstratie is. Toen ze echter naar de demonstratie ging, zag ze veel mensen en een protestbord met de tekst “Als het niet genoemd kan worden, dan zou het niet moeten bestaan.” Haar nieuwsgierigheid stapelde zich langzaam op omdat ze de betekenis niet begreep.
“Destijds waren er demonstraties voor #saveRung en #saveProtestLeaders. Ik begreep niet waarom ze moesten worden gearresteerd. Bij de demonstratie op de Thammasat Universiteit riepen ze op tot het 10-puntenmanifest. Ik begrijp en ben het volledig met hen eens dat het voor de monarchie beter zou zijn om de koning onder de grondwet te hebben”, zei Pink.
Pink begon demonstraties bij te wonen toen ze 11 of 12 jaar oud was. Ze zei dat ze activisten zoals Rung of Tawan kende door naar deze demonstraties te gaan, en dat ze zich het meest zorgen maakte om Tawan, aangezien hij in hongerstaking was gegaan in de gevangenis.
Pink zei dat ze momenteel erg geïnteresseerd is in de kwestie van gelijkwaardigheid – een begrip dat ze heeft gekozen om uit te drukken tijdens de demonstratie tegen de koninklijke colonnes.
“Wij zijn mensen, jij bent mens, en we zijn allemaal gelijk. Niemand is hoger dan een ander. Je bent nog steeds hetzelfde als andere mensen. De koninklijke colonnes veroorzaakt echt problemen voor de andere mensen – wanneer mensen reizen, eten of doorgaan met hun leven. We moeten naar de realiteit kijken. We moeten kritiek kunnen hebben op wat er mis is. Ik zou willen dat ze het budget dat aan bepaalde situaties werd gegeven, verlaagden en het budget voor andere situaties verhoogden – zoals voor scholen of ziekenhuizen – omdat ze meer budget nodig hebben.”
De gebeurtenissen op 15 april 2022, bij McDonald’s op de Ratchadamnoen Road
“Ik ging daarheen om wat rijstepap te eten en werd gearresteerd.”
Ze verwees naar de gebeurtenis waarbij zij en haar vrienden werden vastgehouden door 20-30 leden van de politie en autoriteiten van het Ministerie van Sociale Ontwikkeling en Veiligheid, terwijl ze aan het eten waren in McDonald’s aan Ratchadamnoen Road.
“Ze droegen ons weg… ze namen zelfs het overgebleven voedsel mee. Ze gaven ons ook een telefoon, en vroegen lachend of we een Big Mac wilden bestellen. Eerlijk gezegd wisten we niet waar ze ons heen brachten. Ze hebben onze telefoon in beslag genomen en de politie heeft ons meegenomen.”
Pink beschreef de situatie die dag. De politie droeg hen met hun benen in de lucht. Ze werden naar het gebouw van het Ministerie voor Sociale Ontwikkeling en Veiligheid gestuurd voordat ze werden overgebracht naar de politiepost. Omstreeks 18 uur werden ze vrijgelaten.
Er werd verwacht dat de koninklijke colonne van koning Rama X door Ratchadamnoen Road zou gaan. Dit was dus waarschijnlijk de reden achter hun detenties.
“Waarom moet je ons als gevangenen behandelen? We gingen er gewoon heen om te eten. Wij hebben niets verkeerd gedaan.” vroeg Pink zich af.
Gevolgd worden, lastiggevallen worden en een bedreiging worden voor de nationale veiligheid
Pink is een van de jonge activisten die onderworpen is aan buitensporig toezicht en intimidatie door de autoriteiten. Pink heeft sinds maart contact met de TLHR (Thai Lawyers). Ze vertelde ons over de intimidatie waarmee ze te maken heeft gehad, inclusief gevolgd worden. De autoriteiten volgden haar overal, ook naar haar huis en school.
“Ik heb gehoord over de telefoon spyware ‘Pegasus’ genaamd, die wordt gebruikt om activisten te bespioneren. Ik heb ook gehoord dat het meer dan een miljoen baht zou kosten om het een keer te gebruiken. Ik weet niet of ik eerder werd gevolgd.”
“Ik weet niet of ze in de problemen komen als ze geen foto van mij hebben om aan hun superieuren te rapporteren. Eerlijk gezegd heb ik medelijden met ze. Eigenlijk, als ze een foto van mij maken, zou ik willen dat ze die ook aan mij stuurden. Sterker nog, ik denk dat ze alle informatie over mij hebben. Ze weten natuurlijk alles van mij op basis van de lijst met interessante personen. Soms bellen ze me om wat vragen te stellen: ‘ga je deelnemen aan deze activiteit, wat voor soort activiteit, wat ga je doen’. Ik wou dat ze me dat vriendelijk vroegen. Eigenlijk ondervroeg de politiecommissaris van Samranrat me meer beleefd dan anderen.”
“Ik wil een normaal leven leiden, een leven waarin ik niet bang hoef te zijn om gevolgd te worden… Ik heb nooit gedacht dat ik zou worden meegenomen, ik heb er nooit aan gedacht dat mijn naam op een lijst van interessante personen zou staan. Ik wil alleen open communiceren.”
Zelfs op de dag van het interview volgde de undercoverpolitie Pink direct nadat ze haar huis had verlaten. Pink beschreef haar situatie:
“Het is zwaar geweest de laatste tijd. Ze kwamen zelfs naar mijn huis kijken. Vaak had ik het gevoel dat auto’s me volgden. Soms klop ik op het raam van hun auto’s, gewoon omdat ik een praatje wil maken. Ik wil vragen waar ze vandaan komen en waarom ze daar zijn.”
Pink kwam erachter dat zij de enige is die onder buitensporig toezicht wordt geplaatst. “Vreemd genoeg hoefde geen van mijn vrienden, die de koning gingen begroeten, onder toezicht te staan zoals ik. Tegenwoordig moet ik mijn locaties overal met mijn vrienden delen. Ik ben achterdochtig om alleen ergens heen te gaan.”
Het gevolg van haar activisme zorgde ervoor dat haar naam op de lijst van belangstellenden verscheen. De jongste persoon die ooit werd beschouwd als een bedreiging voor de nationale veiligheid.
“Ik moet er van blozen… ik? Ben ik zo gevaarlijk voor de nationale veiligheid?” zei ze op een komische toon.
Wat als de politieke situatie goed was, wat zou dit meisje dan worden?
“Ik zou naar een andere provincie zijn gereisd, zonder aan iets politieks te hoeven denken. Gewoon een normaal leven leiden en er nooit aan hoeven te denken om naar het buitenland te moeten verhuizen.” Terwijl ze met een heldere stem sprak, gingen achter haar woorden de gevoelens vol zorgen schuil.
Ze vertelde over haar dromen
“Ik wil rechter worden. Ik las een verhaal over een rechter die zelfmoord pleegde. Hij deed het omdat hij werd bevolen door zijn superieuren, waardoor hij zijn oordeel moest veranderen. De zaak die hij een vonnis moest velden was niet eens een politieke. Daarom wil ik deelnemen aan juridische hervormingen. Ik wil dat de wet een echt rechtsinstrument wordt, in tegenstelling tot wat we nu hebben.”
Een andere grote droom voor haar is om het Thaise gevangenissysteem te hervormen. Ze gaat voortdurend op bezoek bij haar activistische vrienden die in de gevangenis worden vastgehouden.
“De gevangenisomgeving is echt slecht. Als het doel is om gevangenen te rehabiliteren en ze weer in de samenleving te integreren, konden de huidige omstandigheden in de Thaise gevangenis geen van beide doelen ondersteunen. Ik heb buitenlandse gevangenissen zien slagen in die doelen, maar waarom kunnen Thaise gevangenissen dat niet?”
Tot slot, als kind dat opgroeit en leeft in een samenleving die wordt gedicteerd door de gedachten en krachten van de ouderen, heeft Pink een boodschap voor hen.
“Voor degenen die nu aan de macht zijn, wil ik dat ze eten zoals gewone mensen, eten bij de kraampjes op straat, zodat ze het leven van gewone mensen en onderdrukten kunnen begrijpen. Ik wil dat ze proberen in een Dindaeng flat te wonen, gebruik maken van de diensten van de openbare ziekenhuizen en proberen een bus te nemen. Ik wil dat ze weten dat het bestaande budget enorme voordelen kan opleveren voor de mensen als het op de juiste manier wordt toegewezen”.
Bron
https://tlhr2014.com/en/archives/47259
Over deze blogger
-
Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.
Lees hier de laatste artikelen
- Cultuur17 november 2024Schemering op de waterweg
- Lezersvraag4 november 2024Uw mening over integreren in de Thaise samenleving
- Opinie30 oktober 2024Hervorming van het monnikendom of anders komen er steeds nieuwe schandalen
- Maatschappij28 oktober 2024Straffeloosheid na de Tak Bai massamoord op 25 oktober 2004
Dapper meisje in een bezopen systeem! Maar dat geldt voor vrijwel het hele werelddeel.
Ik geloof dit verhaal niet eens.
Je kan in TH heel veel fout doen en dan gaan ze zich bezig houden met een 13 jarige puber? Het past mooi in het straatje van anti alles figuren, dat dan weer wel.
We leven in een tijd van nepnieuws en daar ruikt dit ook een beetje naar. Een meisje van 13 jaar volgen? Om iemand te volgen heb vrij veel agenten nodig. Daarom kiezen ze alleen voor de kopstukken. Daar zal een meisje van 13 niet onder vallen….
‘Thai Lawyers for Human Rights’ is een betrouwbare organisatie en zal dit verhaal zeker hebben gecontroleerd. Er zijn veel meer berichten over intimidatie en arrestatie van minderjarigen die aan demonstraties deelnamen. Ik zal later wat meer bronnen plaatsen.
Doe dat Tino; hoe meer hoe liever om aan te tonen hoe dit pak heerst en hoe selectief men soms leest….
Nepnieuws verspreiden dat tegen de regering of andere (hoge) instituten valt in Thailand ernstig af te raden. Dan heb je zo een Computer Crimes act vervolging aan je broek, of een smaad & laster aanklacht waarvoor je ook veroordeeld kan worden zelfs als je uitspraken tegen de organisatie, bedrijf of persoon 100% waar zijn. Wie een slechte review over een hotel schrijft kan al problemen krijgen, wie tegen de autoriteiten is heeft al helemaal snel een probleem. De Thaise advocaten die de NGO van “Thaise advocaten voor mensenrechten” leiden zullen zich zeer bewust zijn dat hun platform niet bepaald met open arme zal worden ontvangen door de autoriteiten en men dus voorzichtig moet zijn om niet in het beklaagdenbankje te komen.
Nepnieuws verspreiden zou dus wel ontzettend dom zijn voor advocaten die zich inzettend voor een vrijer en menswaardiger land en ligt dus mijn inziens niet echt voor de hand.
Er zijn enkele honderden opstandige minderjarige gearresteerd, de jongste was 12 (roepnaam เอีย /Eia, arrestatie wegens overtreding van de noodverordening), de jongste arrestanten wegens overtreding van de pizzawet waren 14 jaar. In diverse Thaise media hebben we verslagen en soms interviews kunnen lezen van tieners die wegens demonstraties met de autoriteiten in botsing kwamen (observeren, volgen, arrestatie, de bekende intimidatie van “waarschuwende gesprekken” met buren, familie etc), en dan zou het volgen van een 13 jarige ongeloofwaardig zijn?
De politie zal natuurlijk niet iedere middelbaretscholier die zijn of haar mening verkondigt volgen of arresteren, maar dat het gebeurt bij een deel van protesterende jeugd dat is gewoon helder. Thailand heeft een decennia lange geschiedenis van onfrisse politie en leger praktijken om burgers onder de knoet te houden, dus deze bizarre en trieste praktijken verbazen mij niks.
Wie zijn die “anti alles” figuren? Ik ken wel de nodige “pro vrijheid van meningsuiting” en “pro persoonlijke vrijheid, zeggenschap en ontwikkeling” figuren. Dat is veelal met een blik naar een positievere toekomst, die zijn natuurlijk tegen een veiligheidsapparaat met onderdrukkende, intimiderende trekjes, maar “anti alles figuren” ken ik niet, die mensen zullen wel zwaar depressief zijn?
Zie oa: https://tlhr2014.com/archives/43762
Je hebt gelijk Johnny. Dit verhaal is niet waar, geheel gelogen en nepnieuws. En we moeten ons niet bezighouden met 13-jarige meisjes. Tuurlijk niet. (sarcasme).
Tino, wat is de echte naam van dat kind? Waar komt dat pubermeisje vandaan?
Voordat zo’n meid voor het eerst ongesteld is geworden wordt ze als staatsgevaarlijk gezien en ze wordt misschien “Pink” genoemd oftewel lekker vaag allemaal. Als arts is het stellen van een diagnose toch uitsluiten van zaken? Waarom zie ik dat hier niet bij je terug?
Met gezond wantrouwen kijk ik hier naar wetende dat ergere zaken onbestraft blijven. Ah…dat komt natuurlijk omdat ze geen tijd hebben omdat ze de stoute jeugd angst moeten aanjagen.
TLHR
Centrum voor Advocaten voor Mensenrechten
Heb de site eens even opgezocht https://bit.ly/3UvCxau
Men ‘leeft’ van donaties zo te zien.
Er staan meerdere onderwerpen over zeer jonge mensen die men laten wij maar zeggen even uit de grote groep wil weren bij de overheid.
Kan er slecht een waarheidsgehalte aan geven en ben eigenlijk van mening dat je dat ook niet te veel moet doen, als niet Thai.
Protesteren mag beperkt, maar men wenst geen nieuwe ‘leiders’ is mijn indruk.
Ga weer verder met mijn onbenullige zaken als oudere jongeman.
Nog wat meer bronnen over arrestaties van jeugdigen die meedoen aan demonstraties:
https://www.hrw.org/news/2021/05/27/thailand-child-prosecuted-insulting-monarchy
Citaat:
‘The Thai Lawyers for Human Rights has reported that at least 41 children have been charged for peacefully exercising their rights to freedom of expression and assembly since the youth-led pro-democracy rallies started in July 2020. Many other children have faced various forms of intimidation by the authorities to try to stop them from taking part in political activity or making critical comments about the government and the monarchy.’
https://www.aljazeera.com/opinions/2021/10/14/in-bangkok-thai-police-are-brutalising-child-protesters
Citaat:
‘Since the start of the protests last year, at least 226 children are among hundreds of people facing prosecution for peacefully protesting and expressing their opinions.’
https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2206751/youngsters-have-right-to-rally
Citaat:
‘Out o4 1.458 detained protesters, 247 were youngsters, and, in September alone, 95 protesters were arrested and at least 24 of them were below 15
Er zijn verder veel berichten over politie die ouders en scholen bezoeken van jeugdigen die protesteren. Intimidatie.
Ik citeer nog even dat meisje van 13 jaar, Pink, om te laten zien hoe goed ze op de hoogte is van Thaise misstanden: Een slimme, knappe en moeder meid.
“Ik wil rechter worden. Ik las een verhaal over een rechter die zelfmoord pleegde. Hij deed het omdat hij werd bevolen door zijn superieuren, waardoor hij zijn oordeel moest veranderen. De zaak die hij een vonnis moest velden was niet eens een politieke. Daarom wil ik deelnemen aan juridische hervormingen. Ik wil dat de wet een echt rechtsinstrument wordt, in tegenstelling tot wat we nu hebben.”
Dat verhaal staat het onmisbare en goed geïnformeerde thailandblog:
https://www.thailandblog.nl/nieuws-uit-thailand/rechter-khanakorn-pianchana-doodt-zichzelf/
….moedige meid….
Als je het Thaise nieuws niet goed volgt kan ik mij wel voorstellen dat je het verhaal van Pink niet gelooft.
Ik moest dus, bij wijze van spreken, even met mijn ogen knipperen toen ik de reactie van Johnny BG las, want ik dacht dat hij wel beter op de hoogte was.
Wat zegt het over de autoriteiten wanneer zij protesterende 12-, 13-, 14-jarigen als een bedreiging voor de nationale veiligheid zien?
De ervaringen van Pink en andere, meerder- en minderjarige, protesterenden zijn voor mij een teken dat de powers that be zich steeds meer in het nauw gedreven voelen en daarom steeds wilder om zich heen gaan slaan.
Ik heb respect voor mensen zoals de vuilnisophalers, putjesscheppers, horecapersoneel, musici, onderwijzers en noem maar op die, door hun betaalde werk te doen, het land draaiende houden, maar zij lopen daarmee niet het risico hun vrijheid of zelfs hun leven te verliezen dan wel onvrijwillig spoorloos te verdwijnen.
Daarom heb ik diep respect voor Pink en allen die bereid zijn en waren met geweldloze protesten te strijden voor de vrijheid van meningsuiting, rechtvaardigheid en volwaardige democratie.
Ik volg het Thaise nieuws amper maar leef gewoon het normale leven tussen het volk. Vooral niet schoppen tegen de macht maar gebruik maken van de mogelijkheden die dezelfde macht geeft en dan legt dat geen windeieren. Eten en gegeten worden; zo moeilijk is het niet maar als je gegeten wordt dan ga je klagen over een eigen tekortkoming wat niet een sterk punt is. Mee doen met het spelletje of willen winnen, soms is het een eigen keuze en degene die de keuze maken om te winnen zijn niet per se slechte personen.
Stel: er komt, na de volgende verkiezingen, een rode regering.
Deze regering verklaart de oorlog aan druggebruikers en drugshandelaren; en voert met precisie arrestaties uit onder de bevolking (ook minderjarigen) die wel eens een sticky rookt of een pilletje neemt.
Een 13-jarig meisje in Bangkok gaat naar alle demonstraties die door de geelhemden worden georganiseerd om de rode regering ten val te brengen.
Wat zou nu de reactie zijn op dit blog?
– ze is gek geworden
– moedige meid
– ze is gedoctrineerd door de geelhemden
– kan niet waar zijn
– ze kan niet zelf nadenken op die leeftijd.
Mijn reactie zou zijn ‘ga eens met het meisje praten om te horen waarom ze demonstreert, welk beleid ze veroordeelt en waarom, en hoe ze denkt dat het dan wel moet’. Daarna kan ik een reactie als bovenstaand geven.
Zeker Tino, stap 1 is proberen jezelf in de schoenen van een ander te verplaatsen. Oftewel een gesprek aaan gaan, de persoon haar/zijn verhaal laten doen, vragen stellen. Daarom ben ik zo blij de invalshoek van diverse Thaise mensen een platform krijgt op dit mooie blog. Bij elk gesprek leer ik het land, de wereld, anderen en mijzelf beter kennen. Geweldig toch?
Zouden we dat ook niet met Pink moeten doen, dan?
Dat ze rechter wil worden is niet zo interessant. Ik wilde vroeger dokter worden, andere jongens poliieagent.
Ik denk zelf dat een meisje van 13 nog niet volwassen genoeg is om een onafhankelijk oordeel te vellen over wat er gaande is in dit land. Ze kan zich natuurlijk richten op symptomen die iedereen op TV kan zien of op sociale media. Kan me ook niet voorstellen dat ze een correct ondersched kan maken tussen echt en vals nieuws. Maar napraten natuurlijk wel.
En natuurlijk is het belachelijk om zo’n kind een gevaar te noemen voor de nationale veiligheid.
Beste Chris, zo te zien heb je je laten inspireren door het verleden (toen een premier zich liet influisteren door hoogstaand persoon om een oorlog tegen drugs te starten). Als een toekomstige regering (van welke “kleur” dan ook, de jeugd heeft niet zoveel trek in het oude binaire geel vs rood, zie oa de steun voor oranje) hardhandig zou optreden tegen gebruikers en mondige mensen die vinden dat een individu zelf over dergelijk gebruik dient te kunnen beslissen, dan vertellen ervaringen uit het verleden dat wie oprecht om mensenrechten, vrijheid van meningsuiting, demonstratierecht , democratie, zelfbeschikking en proportioneel geweldsgebruik van autoriteiten wederom hun afkeur jegens de autoriteiten zouden doen blijken en sympathie of steun zouden geven aan wie een stem tegen de regering zou willen laten horen.
De reactie op dit blog? Dat is lastiger speculeren, daar er duidelijk sociale en liberaal leunend lezers is maar ook conservatieven en nog wat smaken. Een deel van de lezers kijkt neer op de jeugd (dat die niet zelf kritisch kan denken maar aan de leiband zouden lopen), een deel ziet juist moed, creativiteit en een deel ziet het als heel normaal menselijk gedrag.
Als je het mij vraagt zou een middelbare scholiere die haar stem laat horen tegen arrestatie en hardhandig onderdrukken van mensen die weleens een sticky opsteken mijn steun hebben, haar verdere politieke kleur zou me worst wezen, hard en buitensporig optreden door de veiligheidsdiensten zou Thailand niet vreemd zijn (helaas) en ik zou die tiener aanmoedigen vooral door te blijven debateren en vragen. Wellicht komt het er nog eens van dat ook in Thailand de natuurlijke aanleg tot vragen stellen aangemoedigd zal worden ipv ontmoedigd. Wellicht kun jij daar als pensionado een bijdragen aan doen, daar kritisch denken iets uit jouw straatje is.
Nb: scholieren die -in lijn met de hypothetische regering- juist tegen drugs zouden demonstreren zouden ook mijn sympathie hebben, maar demonstranten die geweld en intimidatie door veiligheidsdiensten zouden prijzen, die natuurlijk niet. Welke partij iemand steunt doet er voor mij niet doe, wat telt is het verdedigen en opkomen van basale principes zoals demonstratierecht, vrijheid van meningsuiting, vragen stellen, kritiek uiten, zelfbeschikking en proportionaliteit bij het toepassen van geweld.