Goudgravers: Op zoek naar verborgen Japanse oorlogsbuit…

Japanse bewakers van de Spoorweg des doods – Foto: Australian War Memorial

Thailand heeft haar eigen versie van het Monster van Loch Ness; een hardnekkige mythe die met de regelmaat van een klok pleegt op te duiken. Zij het dat in dit concrete geval niet over een prehistorisch waterwezen gaat maar over een nog meer de verbeelding prikkelende enorme schat die de terugtrekkende Japanse troepen op het einde van de Tweede Wereldoorlog zouden begraven hebben in de buurt van de infame Birma-Thai Spoorweg.

Op 20 april 2014 arresteerden boswachters van het Forest Protection and Forest Fire Prevention Officie vier Thaise mannen die illegaal in een grot in het Thong Pha Phum district in Kanchanaburi aan het graven waren naar een door de Japanners verborgen goudschat. Deze overijverige en ondernemende avonturiers waren er al een paar weken aan het graven geweest voor ze op heterdaad werden betrapt.

Historisch staat het vast dat het Japanse leger tijdens de oorlog grote voorraden goud en zilver maar ook geld en waardevolle kunstvoorwerpen uit de bezette gebieden in Zuidoost-Azië heeft gestolen om er onder meer de Japanse oorlogsinspanning mee te financieren. Een complexe en grootschalige operatie die mee in goede banen werd geleid door prins Yasuhito Chichibu, een broer van keizer Hirohito. De legende wil dat het Japanse keizerlijke leger onder meer beroep zou hebben gedaan op de know how van de Yakuza, de goed georganiseerde Japanse maffia om zoveel mogelijk te kunnen roven. De verhalen over verborgen schatten inspireerden tak van avonturiers en goudzoekers. Zo wordt er bijvoorbeeld tot vandaag op de Filipijnen gezocht naar de mythische schat die de Japanse generaal Tomoyuki Yamashita er in 1945 zou hebben verborgen. Yamashita heeft zijn geheim mee in zijn graf genomen door tot op 23 februari 1946, de dag dat hij in Los Banos door de Amerikanen wegens oorlogsmisdaden werd terechtgesteld, de lippen stijf opeen te houden… In februari 2020 vroegen bezorgde bewoners van het Igabaras-districty op het Filipijnse eiland Panay om te stoppen met afgravingen door goudzoekers omdat deze drukke activiteiten het gevaar op dodelijke modderstromen beduidend hadden vergroot…

Een deel van de Japanse oorlogsbuit zou ook in Thailand zijn verborgen. Volgens sommige geruchten zou het om maar liefst 5000 ton goud gaan… Een onwaarschijnlijk hoog en bijgevolg ongeloofwaardig cijfer maar dat belet niet dat er met de regelmaat van een klok naar werd gezocht. Sinds de jaren zeventig heeft men officieel weet over minstens acht expedities die in de onherbergzame jungle in de grensregio tussen Birma en Thailand werden georganiseerd, maar volgens sommige bronnen bij de Thaise politie zouden er in de laatste halve eeuw meer dan veertig pogingen zijn geweest om deze schatten te recupereren.

Grot als shelter langs de Kwai river – Foto: Australian War Memorial

Zijn de verhalen over het Japanse goud allemaal larie en apekool? Misschien wel, misschien niet. Eén van de hardnekkigste legendes gaat over treinwagons die in de kalksteengrotten langs de Kwai-rivier werden verborgen. Een verhaal met een historische grond van waarheid. Het is immers een vaststaand en niet te loochenen feit dat volgens de Thaise Nationale Spoorwegen, negen van de veertig locomotieven die in Thailand in 1945 nog reden, in de zomer van dat jaar spoorloos zijn verdwenen. En de Thaise Nationale Spoorwegen kunnen ze dit weten want zij collaboreerden onvoorwaardelijk met het Japanse militaire bestuur. Eén locomotief werd in 1978 teruggevonden toen Australische avonturiers aan de hand van een Japanse militaire kaart een geheim zijspoor hadden opgespoord en in een toegemetselde grot de locomotief aantroffen.

Een verklaring die een Japanse oorlogsveteraan in het begin van 1981 op zijn sterfbed aflegde, zorgde voor een nieuwe opstoot van goudkoorts. Hij sprak over vijf vrachtwagenladingen van uit Birmese banken en tempels geroofd goud die op het einde van de oorlog op bevel van een Japanse generaal aan de Thais-Birmese grens waren verborgen. Een Japans bedrijf dat eerder platina had geborgen uit het wrak van een in 1905 gezonken Russisch slagschip, begon in het ruige terrein te graven, waar was een week later plots gestopt en verdwenen…. Dit abrupte vertrek, waarvoor nooit door desbetreffende firma een afdoende verklaring of motief werd gegeven, voedde opnieuw de meest wilde speculaties…

Deze hardnekkige verhalen inspireerden zelfs de Thaise overheid om in december 1995 zelf op jacht te gaan. Honderden arbeiders met zwaar materiaal groeven zijsporen uit die naar grotten, tunnels en bunkers leidden die tussen 1942 en 1944 door dwangarbeiders waren gebouwd om er treinstellen te laten schuilen bij geallieerde luchtaanvallen. Deze grootschalige opgravingen die wellicht handenvol geld hadden gekost aan de Thaise belastingbetaler, werden uitgevoerd op basis van de verklaringen van een oud vrouwtje dat tijdens de Tweede Wereldoorlog het liefje was geweest van een Japanse officier, die haar over de verborgen schatten zou hebben verteld. Later bleek dat zij compleet seniel was… Er werd dan ook met uitzondering van wat verroeste klinknagels, de kop van een houweel en de schamele restanten van een handvol spaden niets gevonden…

In 2002 liet zelfs de toenmalige premier Thaksin Shinawatra zich verleiden om in de regio op zoek te gaan naar Japanse oorlogsbuit nadat senator en gewezen onderminister voor Onderwijs Chaovarin Lattasaksiti claimde op dergelijke schatten te zijn gestoten in de Lijia grot in het Sangkhla Buridistrict. Deze niet geheel onomstreden en naar mythomanie neigende politicus had eerder al minstens twee, volledig mislukte, expedities opgezet op zoek naar verstopte Japanse oorlogsbuit. Achteraf bleek deze nieuwe schat uit gebakken lucht te bestaan en groeide het uit tot één van de vele geruchtmakende Thaise oplichtingsschandalen.

De goudkoorts manifesteert zich overigens niet alleen langs de Kwai-rvier. Ook in het noorden van Thailand, tussen pakweg Chiang Mai en Mae Hong Son wordt ijverig naar Japanse oorlogsbuit gezocht; In de late lente en de zomer van 1945 trokken tienduizenden vluchtende Japanners over de kronkelende weg die beide steden verbindt. Onder meer over de grot Tham Borichina in het Nationaal Park Doi Inthanon beweert men dat er door de Japanners goud zou zijn verstopt. Goud werd er nooit gevonden maar wel Japanse wapens en militaire uitrustingsstukken waardoor deze mythe bij sommige goudzoekers nieuwe geloofwaardigheid kreeg.