Gebarentaal in Thailand
Ik wilde iets schrijven over “doofstomme” mensen in Thailand, maar ik kwam er achter, dat dit woord als zodanig niet meer gebruikt mag worden. Het wordt als beledigend ervaren, want mensen, die doof zijn en daardoor niet met de mond kunnen spreken, zijn allerminst stom in de zin van achterlijk of minder intellectueel. Waarom ik over dove mensen wil schrijven? Dat zit zo:
Restaurant
Gisteravond ging ik eten in een (Italiaans) restaurant. Ik ga aan een tafeltje zitten achter een jong stel mensen, een mooie Thaise vrouw en een ook wel goed uitziende blonde Farang, beiden schatte ik tussen de 25 en 30 jaar. Het is niet druk in het restaurant en wachtend op mijn bestelling kijk ik automatisch af en toe naar dat stel. Ik kijk tegen de rug van het meisje aan, zit wel dichtbij, maar kan ze niet horen praten.
De jongen bestelt nog een nagerecht en het viel mij op, dat dat gebeurt zonder woorden, maar ik hoor wel enkele keelklanken. Dan pas zie ik ook, dat die twee niet met elkaar spreken met geluid, maar converseren in gebarentaal. Hè, denk ik, een Thaise en een Farang communiceren in gebarentaal, hoe kan dat nou? Ik kan ze natuurlijk niet persoonlijk om uitleg vragen, dus ik blijf met die vraag zitten.
Doof familielid
Het zit me die avond verder dwars en onwillekeurig denk ik aan een familielid van mijn Thaise vrouw, die ook niet kan spreken. Hij heeft op jonge leeftijd één of andere vloeistof gedronken, die zijn stembanden heeft aangetast, krijg ik als reden voor het feit, dat hij niet kan praten. Daar is nooit wat aan gedaan, want geen geld voor doktersbezoek of sterker nog, een grondig onderzoek in een ziekenhuis. De man is zeker niet stom, maar wel erg beperkt in zijn mogelijkheden. Hij kan niet lezen of schrijven (nooit naar school geweest), maar is echter wel weer erg handig met doehetzelf klussen.
Hij werkt als sjouwer op een rijstfabriek (100 Baht per dag voor 10 uur werk), gaat daar op zijn brommer naar toe – zonder de verkeersregels echt goed te kennen – met een helm op zijn kop dat in dat dorp alleen al een bijzonderheid is. Ik kan goed met hem overweg en met eigen gebaren, lichaamstaal, enz. begrijpen we elkaar vaak wel. Dat denk ik tenminste. We drinken whisky samen en als de drank in de man is, lacht hij en brengt enthousiaste keelklanken ten gehore. Ik heb ooit wel eens aangeboden om dat onderzoek in een ziekenhuis alsnog te laten doen, maar hij is bijna 50 jaar en wil van een dergelijk onderzoek niets weten.
A go go girl
Ook dacht ik aan een voorval een paar jaar geleden tijdens een kroegentocht met enkele vrienden in Walking Street, waar één van de meisjes, die bij ons aan tafel kwam zitten, doof bleek te zijn en niet kon praten. Zij kon wel schrijven, zelfs Engels, en als er iets te zeggen viel, schreef ze dat in een notitieboekje, waarna iemand van ons gezelschap het antwoord eronder schreef. Zij had dus ook geen last van de knalharde muziek, maar het verbaasde mij wel, dat zij ook “gewoon” aan de chroompaal danste. Ik doe dat op gevoel en kijk voor de bewegingen naar de andere meisjes, liet zij weten. Later hebben we die A go go nog eens bezocht, maar het dove meisje was verdwenen. Ons werd verteld, dat het meisje helemaal niet doof was en uitstekend kon horen en praten, maar zij gebruikte “de formule” van het doof zijn met groot succes, totdat zij door de mand viel.
Markt
Hier in Pattaya (en niet alleen hier natuurlijk) lopen ’s avonds vele verkopers van allerlei soorten spullen langs de bierbars, terrassen enz. Een enkele keer zie je dan een verkoper – meestal een jongedame – die allerlei snuisterijen aanbiedt; door middel van een geschreven tekst op een stuk karton laat zij weten, dat zij doof is en niet kan spreken. In Bangkok was het mij al wel eens opgevallen, dat sommige marktverkopers met elkaar in gebarentaal spraken en het blijkt, dat bepaalde gedeeltes van straatmarkten – op Sukhumvit, Silom, Khao San – gereserveerd zijn voor doven, blinden of anders gehandicapten.
Gebarentaal
Terug naar mijn vraag hoe het mogelijk is, dat een Thaise dame en een Farang in gebarentaal met elkaar communiceren. Wikipedia geeft aan: een gebarentaal is een visueel-manuele taal, waarin begrippen en handelingen door middel van gebaren worden weergegeven. Het is een natuurlijke taal met een eigen lexicon en grammatica, die beantwoordt aan de communicatiebehoefte van een groep, in veel gevallen prelinguaal dove, mensen. Veel landen of regio’s kennen hun eigen gebarentaal, die volkomen losstaat van de gesproken taal van de horende mensen. In Nederland wordt het NGT (Nederlandse Gebarentaal) en in Vlaanderen het VGT (Vlaamse Gebarentaal) gebruikt. Een universele gebarentaal bestaat niet, hoewel daar met “Gestuno” wel pogingen daartoe zijn gedaan.
Thaise gebarentaal
De Thaise gebarentaal (TSL) is gerelateerd aan de Amerikaanse gebarentaal (ASL) als gevolg van opleiding aan doven, dat in de jaren vijftig begonnen is door Amerikaans-opgeleide leraren. Vroeger had Bangkok en omstreken een eigen gebarentaal, de “Old Bangkok Sign Language”, maar is net als de “Old Chiang Mai Sign Language” en de “Ban Khor Sign Language” praktisch uitgestorven.
Toch universeel
Op een ander forum las ik een vraag of een Europeaan, die doof is, wel naar Thailand zou moeten komen en contact kan maken met Thaise doven. Er kwamen vele reacties op en het bleek geen enkel probleem op te gaan leveren. In de eerste plaats is het ASL algemeen bekend bij doven en als dat niet zo is, passen doven zich snel aan elkaar aan ondanks de verschillen in de door hen gebruikte gebarentaal.
Ten slotte
Er zijn voor doven meerdere websites op Internet te vinden met waardevolle informatie over doven in Thailand. Er wordt voor de ca. 100.000 dove Thai wel iets gedaan aan opleiding en dergelijke, maar – zoals bij vele andere zaken – is geldgebrek vaak het grote probleem.
Mijn “probleem” over doven is opgelost en ik hoop, dat het dove stel in dat Italiaanse restaurant nog heel lang bij elkaar blijft.
Over deze blogger
-
Bert Gringhuis (1945), geboren en getogen in Almelo in het mooie Twente. Later vele jaren in Amsterdam en Alkmaar gewoond, werkzaam in de export voor diverse bedrijven. Ik kwam in 1980 voor het eerst in Thailand en was meteen verliefd op het land. Vele malen sindsdien terug geweest en na mijn (vroeg)pensionering als weduwnaar naar Thailand verhuisd. Daar woon ik nu al 22 jaar samen met mijn ietwat jongere Thaise dame Poopae.
Mijn eerste ervaringen in Thailand als een soort nieuwsbrief aan familie, vrienden en kennissen gestuurd, die later onder de naam Gringo op Thailandblog hebben gestaan. Veel, heel veel artikeltjes hebben die eerste verhalen gevolgd en dat is uitgegroeid tot een vrijwel dagelijkse hobby.
In Nederland nog een verwoed voetballer en voetbalscheidsrechter, maar de jaren gaan tellen en in Thailand nog altijd verwoed, maar het poolbiljarten is echt van mindere kwaliteit, ha ha!
Lees hier de laatste artikelen
Cultuur18 november 2024Pua, Pua, Pua
Achtergrond11 november 2024Bananen in Thailand
Bezienswaardigheden11 november 2024Ban Chiang – Een juweel in de kroon van Udon Thani
Achtergrond10 november 2024Bang Saray, waar ligt dat?
Beste Gringo, ik begin even met een citaat uit je artikel.
Citaat; “Ik wilde iets schrijven over “doofstomme” mensen in Thailand, maar ik kwam er achter, dat dit woord als zodanig niet meer gebruikt mag worden. Het wordt als beledigend ervaren, want mensen, die doof zijn en daardoor niet met de mond kunnen spreken, zijn allerminst stom in de zin van achterlijk of minder intellectueel”.
Dit is gewoon weer een vorm van politieke correctheid, ik heb een aantal woordenboeken en synoniemenlijsten geraadpleegd over het woordje stom, meerdere van de vele betekenissen zijn: eentonig, sprakeloos, zonder geluid, zwijgend.
Op het moment dat ik iemand “doofstom” noem is mijn intentie absoluut niet om te beledigen, maar het woord geeft precies aan wat de “aandoening”van die persoon is, op het moment dat iemand beledigd is door een woord van decennia lang een gewoon geaccepteerd woord is geweest ben ik, zeg maar, met STOMHEID( sprakeloosheid) geslagen.
Je kan overal wel een belediging achter zoeken ( negerzoen, zwarte piet ga zomaar door), woorden en uitdrukkingen die jaren gewoon goed zijn geweest zijn opeens beledigend en het valt mij op dat meestal niet eens de persoon die het betreft beledigd is, maar meestal mensen die menen dat ze het voor die persoon moeten opnemen, omdat die persoon zichzelf niet kan verweren.
Dit heeft eigenlijk niets met Thailand van doen, maar ik zal er toch een ter zake doend voorbeeldje bijhalen, een flink aantal mensen voelt zich beledigd door de benaming “farang” die de Thai vaak voor ons gebruikt, maar er zijn ook een flink aantal mensen die zichzelf graag “farang” noemen, die voelen zich dan dus waarschijnlijk niet beledigd.
Trouwens een maat van mij is ook “doofstom”, hij neemt absoluut geen aanstoot aan het woord ( hij kan het toch niet horen zegt hij dan ) , hij heeft een Thaise vrouw ontmoet die alleen Thais spreekt, maar met gebarentaal, of zo als hij het noemt, met handen en voeten, begrijpen ze elkaar perfect en hebben al een aantal jaar een relatie, ze zijn alle twee bloed gelukkig maar ook gelijkwaardig aan elkaar.
Sorry voor het hele verhaal.
Groet,
Lex K.
Zo gaat dat nu eenmaal, Lex, woorden die vroeger wel konden, kunnen nu niet meer. Een wijf bijvoorbeeld was ooit een heel gewoon woord voor degene, waarmee een man trouwde, nu gebruik je het woord alleen nog in negatieve zin. Het Engelse wife is nog steeds een bruikbaar woord. Zoek maar eens op hoe de schoot van een vrouw ooit genoemd werd, dat woord is nu regelrecht schuttingtaal.
Wat ik zei over het woord woord doofstom heb ik ook maar van een Nederlandse website over doven gelezen en ik vond dat wel een aardige opening van het verhaal.
Vond je het verhaal van deze Farang verder wel leuk?
Gringo,
Ik vond het een goed verhaal, heel herkenbaar, aangezien ik dus ook mensen met een “audio handicap” ( mooi woord he?) ken en je plaatst ze tenminste niet in het hokje “zielig”, veel mensen hebben die neiging nog al eens, tot grote ergernis van de “doofstomme” zelf.
Wel wil ik er graag toch nog op wijzen dat een, niet onaanzienlijk, gedeelte van de mensen die bedelen omdat ze doof zijn, of de handicap op een andere manier gebruiken, de boel in de maling nemen en misbruik maken van je goedheid
( medelijden), maar iets vergelijkbaars had je zelf ook opgemerkt met je verhaal over het meisje in de GoGobar.
Groet,
Lex K.
De oorspronkelijke betekenis van stom is niet dom of achterlijk of iets dergelijks, maar niet kunnende spreken. De andere betekenissen zijn later gaandeweg gemeengoed geworden. De reden waarom doofstom (Engels deaf-mute) nu niet meer gebruikt wordt is niet omdat het niet netjes is, maar omdat de meeste doven wel kunnen spreken. Niet met met de stembanden, maar met gebarentaal.
Ja daar zat ik ook net aan te denken. Het “scheld” achtige woord komt daar natuurlijk vandaan en niet andersom. Maar na een lange tijd moet je soms iets herzien en veranderen/weglaten. Hele betekenissen vervallen door de manier waarop men het gebruikt.
Hoeveel jongeren maken elkaar wel niet uit voor mongool? Klinkt misschien als iets anders maar het ontsaat toch zomaar als iemand iets doet wat een ander lomp of raar vind. Of als je gewoon een foutje maakt.
Als je nu naar kinderen kijkt rond de 10 jaar op een voetbalveldje in Nederland. Alleen maar woorden naar elkaar uitlaten, woorden die ze zelf niet zijn en ik ook niet zal noemen.
Het woord stom klinkt beledigend. Een neef van me is op jonge leeftijd doof geworden door hersenvliesontstekening. Wanneer men hem in mijn nabijheid als stom typeerden, deed dat pijn. Beter is dan ook het woord doof te gebruiken..
.
Nogmaals, Johan, doofstom heeft total helemaal niets met verstandelijke vermogens te maken.
Doofstom will gewoon zeggen DOOF EN STOM.
Stom in de zijn van niet kunnen spreken, dus.
Ooit eens een blinde man uit horen vallen dat hij helemaal niet visueel gehandicapt was.
Hij was blind, en zeker niet gehandicapt!
Mooi stukje Gringo.
Met de nodige informatieve achtergrond.
Nobel ook deze bevolkingsgroep eens in spotlights te zetten.
En het is zoals je schrijft, velen genoten geen opleiding door geldgebrek.
Maar dat is dan niet anders voor hun broers of zusters zonder handicap.
Die hebben ook geen scholing door het geldgebrek.
Vind het overigens wel straf, hoe zij zich toch maatschappelijk-sociaal weten te redden.
Zonder ‘sociale’ zekerheid of enige voorzieningen. Zonder zelfmedelijden.
Krijgen zo respect, althans van mij toch.
Heb enkele Thaise dove mensen in de vriendenkring, het is verwonderlijk hoe goed de communicatie verloopt, al is het soms met handen en voeten. Zelden misverstanden, en indien zo, wordt er veel gelachen. Moedige mensen, en de meesten zijn en voelen zich gelukkig hoor.
Davis
Het woord Doofstom niet mogen gebruiken is waarschijnlijk bedacht door Domme mensen, die de betekenis van het woord Stom niet kennen.
Mag je dan ook niet gehandicapt schrijven of zeggen? Moet het nu mindervalide of andersvalide zijn? Kijk eens op volgende website…. je wordt er gek van… of mag ik dan niet zeggen? Je wordt er minder verstandelijk van….
http://nl.wikipedia.org/wiki/Handicap_%28medisch%29
Overigens een leuk verhaal en ook interessante reacties!
Ik denk, dit verhaal & antwoorden tot mij genomen hebbende dat ik maar een poosje stommetje ga spelen.
Of is dat ook al niet politiek correct.
Ik vraag me af of gebarentaal een mooie ondersteuning zou kunnen zijn voor het begrijpen van andere talen. Als een gedeelte van de gebruikte tekens in alle talen hetzelfde is, dan is dat een flinke stap op weg naar het begrijpen van wat er gezegd wordt in een vreemde taal. Je ziet tegenwoordig steeds vaker dat op televisie de gesproken tekst wordt ondersteund met gebaren taal. Het zou mooi zijn als die gebarentaal een taal zou worden die over de hele wereld verstaan wordt. Dat zou dan die “Gestuno” kunnen zijn of “ASL” Onze verre voorouders gebruiken ook gebarentaal en er zijn mensen die deze gebarentaal verstaan. Een gesprek hierover tussen Jan van Hooff en Humberto Tan: https://www.youtube.com/watch?v=sZysk3mQp3I
Het probleem is, dat nogal wat Nederlanders hun eigen taal niet naar behoren beheersen. DOM zegt iets over de intellectuele situatie, STOM = niet kunnen spreken.
Dit verschil niet (naar behoren) kennen zegt meer over de dommigheid van de bewuste persoon.
Dommigheid is weer heel wat anders dan dom in de zin van een lage intelligentie hebben. Iedereen kan daarnaast gewoon eens dommig doen, dommig uit de hoek komen, een flater slaan, zich ezelachtig gedragen of een blunder maken. Dommigheid is gedrag; dom is wat je bent. Let wel: niet iedereen die dom is gedraagt zich dommig. Maar mensen die zich vaak dommig gedragen, zou je haast die kwalificatie van dom op den duur wel geven. Vele reacties geven mij zeker aanleiding dat laatste van een aantal te denken.
Geweldig stukje informatief. Wat ontbreekt is dat de Thaise TV met name informatieve programma’s standaard van gebarentaal voorziet. In Nederland moet dat aangekondigd worden “om … uur het journaal met gebarentaal”. De kroning afgelopen weekend was een goed voorbeeld en er was zelfs een zender met verstaanbaar commentaar in Engels. Zo zie je maar.
U bedoelt, dat u het Nederlands onvoldoende machtig bent ( zoals zovelen, die het verschil niet weten, idem: liggen en leggen, kennen en kunnen)
STOM = niet kunnen spreken, meestal veroorzaakt door een hoorprobleem, dus nooit de klanken gehoord om na te bootsen.
DOM = niet voldoende weken/kennen en kunnen.