De historische wortels van Muay Thai

De oorsprong van het razend populaire Muay Thai, gemeenzaam maar niet geheel terecht Thai boksen genoemd, is jammer genoeg in de nevelen der tijden verloren gegaan. Het staat echter wel vast dat Muay Thai kan bogen op een lange en erg rijke geschiedenis en ontstond als een close combat-discipline die door de Siamese troepen op het slagveld werd aangewend in de lijf – aan – lijfgevechten.

Een gevechtstak waarbij het hele lichaam zo optimaal mogelijk werd benut in de strijd. Vuisten, ellenbogen, benen en knieën werden in de loop der tijd de vaste componenten van de ‘Kunst van de Acht Ledematen’ zoals Muay Thai oorspronkelijk werd genoemd. Veel, om niet te zeggen alle historisch relevante literatuur over het ontstaan en de ontwikkeling van deze unieke discipline ging onherroepelijk verloren nadat de Birmezen de Siamese hoofdstad Ayutthaya in 1767 vakkundig hadden geplunderd en verwoest.

De meeste historici gaan er van uit dat de wortels van deze gevechtsstijl naar alle waarschijnlijkheid bij de Dai-volkeren lagen die kort na het begin van onze jaartelling vanuit Yunan in het zuiden van wat nu de Volksrepubliek China is, naar de vruchtbare vlakte van de Chao Phraya migreerden. Dit maakt deze gevechtssport meteen tot één der oudste ter wereld. De Dai waren bekend met chuan-fa, een aantal traditionele gevechtstechnieken waaruit later onder meer karate zou ontstaan. Ze zouden, eerder uit nood aan defensie dan aan agressie, uit deze close combat-technieken Muay Thai ontwikkeld hebben dat in combinatie met Krabi Krabong – de gewapende vechtkunst- een bijzonder succesvol verhaal bleek te zijn. Het was echter niet alleen een louter defensieve techniek maar ook een manier om lichamelijk in conditie te blijven én om mentale en fysieke discipline aan te kweken. Zaken die handig van pas kwamen in legers die in die dagen, in hoofdzaak uit al dan niet gedwongen ‘vrijwilligers’ in plaats van professionele soldeniers bestonden…

Oorspronkelijk bestond deze vechtstijl bekend als Muay Boran (het oude boksen) maar er werden ook andere namen zoals Mae See Sawk en Muay Pahuyut aan gegeven. De benaming Muay Thai is behoorlijk recent. Ze dateert slechts uit 1913 toen men in het curriculum van het Suan Kulap College in Bangkok Engels boksen introduceerde en men een onderscheid wilde maken met Muay Boran.

De eerste militairen die systematisch in deze gevechtstechniek getraind werden waren de Siamese infanteristen die in de dertiende eeuw instonden voor de verdediging van het koninkrijk Sukhothai. Zij kregen hun opleiding in trainingskampen waar ze naast het gebruik van conventionele wapens ook geschoold werden in close combat-technieken. Zo weten we uit een oude kroniek dat Pho Khun Si Indarith, de eerste vorst van Sukhothai zijn twee zonen Pho Khun Ban Muang en Pho Khun Ramkhamhaeng naar een trainingskamp in Samakorn stuurde. Het was wellicht in deze periode dat de krijgerscuu hun handen begonnen in te binden met windsels en later hennepkoorden. Deze koorden werden, om ze te harden, overgoten met hars. Het op deze manier vechten staat vandaag bekend als Muay Khat Chueak. In oorlogstijd gebeurde het geregeld dat men, om de impact van de slagen te verhogen, deze hars werd gemengd met gebroken glas….

De soldaten van het vroege Siam waren, net als hun tegenstanders vrij summier bewapend met zwaarden, pijl en boog en speren. Ze waren, met andere worden aan elkaar gewaagd. Kennis van Muay Thai was bijgevolg, zeker in close combat een meerwaarde en kon de doorslag geven op het slagveld. Het werd een van de meest efficiënte gevechtstechnieken ter wereld. Naargelang de conventionele bewapening echter uitbreidde en onder meer vuurwapens en artillerie aan belang wonnen en vooral een doorslaggevende rol in de strijd begonnen te spelen, namen lijf aan lijf-gevechten af en verschoof de focus van het martiale aspect van Muay Thai naar het sportieve, het atletische. Jonge oorlogsveteranen keerden na de strijd terug naar hun dorpen en begonnen daar voor de sport en lol wedstrijden te organiseren. Oudere, in de strijd geharde veteranen werden hun Kroo Muay, hun trainers en leraars.

Een legende wil dat Muay Thai een sleutelrol speelde in een troonopvolgingskwestie in het noordelijke koninkrijk Lanna. Dit verhaal is meteen ook interessant omdat het bewijst dat er ook buiten de geografische grenzen van Siam Muay Thai werd beoefend. In 1411 was Sen Muang Ma, de koning van Chiang Mai overleden zonder een troonopvolger aan te duiden. Zijn beide zoons, Yi Kumkan en Fang Ken claimden de troon en er brak een bloederige successieoorlog uit die jaren aansleepte. Om uit de malaise te raken suggereerde Fang Ken om ‘naar oud gebruik’ de zaak te laten beslechten door een tweegevecht waarbij hun Muay Thai-kampioenen beslisten over het lot van de troon. O gezegd, zo gedaan en na een spannende tweekamp doe uren duurde liep de kampioen van Fang Ken een kleine wonde aan zijn voet op en werd Yi Kumkan volgens het first blood-principe de nieuwe heerser.

Muay Thai kende een enorme opstoot onder het bewind van koning Naresuan van Ayutthaya (1590-1605). Hij deed expliciet en met succes een beroep op Muay Thai-krijgers om als guerilla-eenheden te strijden tegen de Birmese invasietroepen. Hun militaire overwinningen bezorgden hem de bijnaam ‘de Grote’. De eerste echt gedocumenteerde historische vermeldingen van Muay Thai als een sport en niet als een soldateske vaardigheid, dateren uit de regeerperiode van koning Phra Chao Sua of ‘the Tiger King’ (1697-1709), van Ayutthaya. Hij beoefende zelf Muay Thai en er wordt van hem beweerd dat zijn liefde voor deze gevechtsport zo groot was dat hij vaak incognito deelnam aan lokale wedstrijden in verafgelegen dorpen om er zich te meten met de plaatselijke kampioenen. Het was wellicht aan zijn enthousiasme te danken dat er voor het eerst sprake was van grootschalige Muay Thai-competities in Siam.

Een Muay Thai-bokser van legendarische, bijna mythische proporties was Nai Khanomtom. Hij was één van de duizenden Siamese krijgsgevangen die na de val van Ayutthaya in 1767 door de Birmezen waren weggevoerd. Tijdens een groots opgezet overwinningsfeest wou de zegedronken Birmese koning Hsinbyusin (1736-1776) voor eens en voorgoed uitmaken wie de beste krijgers waren: de Siamezen of de Birmezen. Hij zou het lot in de vorm van een tweekamp laten beslissen. Nai Khanomtom werd geselecteerd om Siam te vertegenwoordigen tegen de Birmese kampioen. Deze laatste werd in een mum van tijd uitgeschakeld en toen Hsinbyusin Nai Khnomtom verder op de proef stelde door hem, zonder onderbreking, met negen andere kampioenen te confronteren, bleken ze allemaal een maatje te klein voor de Siamees. Niet voor niets wordt deze ongeslagen kampioen ieder jaar op 17 maart, ceremonieel tijdens de Nai Khanomtongdag herdacht.

(somsak suwanput / Shutterstock.com)

Van al even historische proporties was het gevecht dat in het najaar van 1788 in Bangkok plaatsvond. De broeders Dupont, twee Franse Savate-bokskampioenen hadden naam gemaakt door in Indochina zowat elke lokale kampioen in close combat-technieken te verslaan. Ze wilden dit bij hun aankomst in Bangkok nog eens dunnetjes overdoen. Hun reputatie was hen voorafgegaan en Somdetch Chao Fa Isarasdundorn, de kroonprins wilde maar al te graag de superioriteit van zijn Muay Thai -kampioenen bewijzen door hen uit te nodigen voor een gevecht op het terrein van het paleis. De kroonprins had Muen Plan, één van de leden van de koninklijke Garde geselecteerd als uitdager voor deze historische wedstrijd. De Fransman viseerde meteen Muen Plan’s nek en sleutelbeenderen, maar raakte, wat hij ook probeerde, onmogelijk door diens defensie. Gefrustreerd door zijn broers onvermogen mengde de tweede Dupont zich – tegen alle etiquette – ook in de strijd waarop hij prompt werd neergehaald door een Muay Thai-vechter uit de Garde. Uiteindelijk werden de twee Fransen K.O. terug gedragen naar hun schip….

De sport bereikte een nieuwe populariteitspiek onder het bewind van Rama V (1868-1910). Hij was erg geïnteresseerd in de sport en zag het als een middel tot fysieke en mentale zelfontplooiing. Hij zou de geschiedenis ingaan als de vorst die niet alleen het moderniseerde maar ook Muay Thai. Tot dan was er sprake van verschillende stijlen zoals het klassieke Muay Thai Boran waarin de 15 traditionele en historisch overgeleverde Mae Mai-technieken werden aangewend of de nog meer gecompliceerder technieken van Muay Thai Kheaw of Muay Thai Crope Krueng. Rama V voerde een uniformiteit in door in 1910 drie, regionaal gekleurde stijlen te formaliseren: Lopburi-, Korat- en Chaiyaboksen. Met het openen van de eerste boksring in Suan Kulap (1921) en het eerste stadion in Suan Sanuk (1923) werden voor héél en land én daarbuiten eengemaakte regels vastgesteld en het gebruik van westerse bokshandschoenen verplicht. Het was in dezelfde periode dat ook werd beslist om de wedstrijden te beslechten in vijf ronden van telkens drie minuten met een pauze van twee minuten.

Sindsdien heeft deze sport geen gram aan populariteit ingeboet, integendeel….