Boeddha met een hakenkruis

Reizend door Azië kom je regelmatig het symbool van het hakenkruis tegen hetgeen je onmiddellijk aan de Tweede Wereldoorlog doet terugdenken. Gedurende die periode was het hakenkruis hét symbool van nazi-Duitsland en haar aanhangers in andere landen. Herinner mij nog als de dag van gisteren een dagtrip per trein vanaf het Hua Lamphong station in Bangkok naar Kanchanaburi en over de River Kwai brug naar Nam Tok.

Destijds ergerde ik me mateloos aan een Thaise jongeman die in een T-shirt met een groot hakenkruis tot het gezelschap behoorde. Kon niet nalaten hem daarop aan te spreken. Het maakte op hem totaal geen indruk, noch had hij enig benul omtrent mijn opgekropte boosheid. Wellicht wist hij meer omtrent de symboliek van het symbool dan ik destijds, wie zal het zeggen.

Terug in de tijd

Het hakenkruis wordt in het Sanskriet, een taal die in India nog steeds in gebruik is, swastika genoemd. De oudste gevonden afbeeldingen van swastika’s zijn ongeveer 2500 jaar voor Christus gevonden in Noordwest-India rond de rivier de Indus.

Het symbool -de vier haken- staat voor de vier windstreken en voor vuur, zon, beweging en de eeuwige kringloop. In het boeddhisme en hindoeïsme komt dit symbool ook vaak voor op de borst of voeten van Boeddhabeelden. Met name in India en Nepal zijn veel tempels versierd met swastika’s. Het symbool wordt daar ook wel zonnerad genoemd, als symbool voor de vier windstreken.

De oorsprong van het hakenkruis, beter gezegd de swastika, gaat dus vele eeuwen terug en is beslist geen uitvinding van de nazi’s. Het is een heel sterk symbool dat door de eeuwen heen wereldwijd een teken voor levenskracht, geluk en religie betekende. Het verschil tussen het Nazi hakenkruis en de swastika is dat het hakenkruis gekanteld is ten opzichte van de rechtopstaande swastika. Simpel gezegd: jatwerk.

Symbolen kunnen vaak heel sterk zijn en denk daarbij maar aan het Rode Kruis, hamer en sikkel, het vredesteken en de regenboogvlag om slechts enkele niet commercieel getinte symbolen te benoemen. Denk in het commerciële vlak maar aan de schrijfwijze van Coca Cola, het Shell embleem, de M van Mc Donalds, de ster van Mercedes, het appeltje van Apple en ga zo maar door.

Tijdens mijn laatste reis werd ik weer eens met dit ook voor mij nog steeds nare herinneringen oproepend hakenkruis geconfronteerd.

Het stond afgebeeld op een grote oude aardewerk pot bij de ingang van een tempel. Maar inmiddels beter wetend kijk je dan toch even verder naar andere symbolen die staan afgebeeld. Als je naar de foto kijkt zie je ook twee andere symbolen staan. Rechts het dharmawiel, het symbool van het boeddhisme met de betekenis van spiritualiteit, spirituele leer, psycho-spiritueel verlangen, de essentie van het bestaan, opgaan in je oorspronkelijke staat of de weg van de sociale rechtvaardigheid.

Aan de linkerzijde staat een lotusbloem. De symbolische betekenis is de ‘groei naar verlichting’ en komt voort uit het groeiproces van de bloem. De lotusbloem nestelt zich in de modder onder water en groeit dan heel krachtig naar het licht toe, waarna wij een prachtige bloem kunnen waarnemen op het water. Dit proces kunnen wij ook als mens doormaken, zie dan de modder als onwetendheid en lijden en naarmate je groeit word je wijzer en als eenmaal de verlichting is behaald, straal je net als die prachtige lotusbloem. Een ander verhaal dat de ronde doet is dat Boeddha uit de lotusbloem zou zijn geboren. Dit zou ook de reden zijn waarom Boeddha vaak met of op een lotusbloem zou worden afgebeeld. En ook hierbij geldt net als bij veel andere geloofsovertuigingen; je gelooft er heilig in of verwijst het naar het land van de fabels. Besluitend met een kernachtig Thais gezegde: Up to you!

Bron: historiek.net